آیا بنزین در ایران گران خواهد شد؟
اظهارات رسانهیی مقامات ایرانی و همچنین برخی گزارشات محرمانهی وزارت نفت حکومت ایران، حاکی از آن است که حکومت ایران احتمالا در آیندهیی نزدیک دست به اقدام افزایش قیمت حاملهای انرژی و از جمله بنزین خواهد زد.
زیاد دور از انتظار نمینمود پس از آن که در روزهای پایانی سال ۱۴۰۱ و وقتی دولت رئیسی با دستکاری در نرخ ارز در بازار آزاد و با فروش دلار آزاد تا کانال ۶۲ هزار تومان، کسری بودجه ماههای پایانی سال گذشته را جبران کند، در گام بعد نیز به دنبال منبع دیگری در سال ۱۴۰۲ باشد که بتواند برای سال جاری نیز همین کار را تکرار کند.
از سوی دیگر میشود گفت که در پایان سال ۱۴۰۱ و با توجه به تقاضای بالای کالا و خدمات و انتظارات تورمی ناشی از آستانهی سال جدید، دولت رئیسی دیگر نمیتوانست بیش از این در قیمت ارز دستکاری کند، چون خطر طغیان اجتماعی را در پی داشت و حکومت در همین حال نیز روزهای پایانی سال ۱۴۰۱ را گذارند.
با شروع سال جدید هر چند دستمایهیی در کف خزانه دولت شاید یافت شود که ماههای نخستین سال را با آن گذران کند و ردیفهای بودجه خود را تامین کند، اما بیشک دور نیست زمانی که باز کفگیر بودجه به ته خالی خزانه خواهد خورد و رئیسی و شرکاء چارهیی نخواهند داشت تا بار دیگر، حربه چندین بار آزمودهی دست کردن در جیب مردم برای کسری بودجه را، برای بار دیگر بیازمایند.
در این اثناء و از مدتی پیش که موضوع مصوبه مولدسازی اموال مازاد دولتی مطرح و در آستانهی اجرایی شدن است شاید بتواند بخش بسیار اندکی از درد کسری بودجه را درمان سازد، اما درد کسری بودجه، بسیار بزرگتر از این است که با فروش اموال مازاد دولتی و افزایش مالیات بتوان آن را درمان کرد.
چه گزینههایی در مقابل حکومت ایران قرار دارد؟
لاجرم در این میان گزینههای دیگری همچون افزایش قیمت حاملهای انرژی خواه یا ناخواه بر روی میز میآید. [افزایش قیمت بنزین؛ حرکت بر روی لبه تیغ!]
از این رو و از روزهای پایانی سال ۱۴۰۱، اقتصاددانان حکومتی خصوصا از جناح خامنهای و حتی برخی اقتصاددانان از جناح مغلوب، جا و بیجا و به مناسبت و بیمناسبت، شروع به سر دادن زمزمههایی در مورد افزایش قیمت حاملهای انرژی، برای تامین ردیفهای بودجه کرده و در این روزها نیز به کار خود ادامه میدهند.
در راستای چنین اقدامات زمینهسازانه، آخرین خبر درز یافته به رسانههای خارجی، حاکی از آن است که یک گزارش محرمانه وزارت نفت حکومت ایران به ناترازی بنزین در ایران اشاره کرده و افزوده است که این ناترازی از تابستان سال ۱۴۰۱ شروع شده و تا اول بهمن سال گذشته دولت رئیسی را مجبور کرده است که در حدود یک سوم ذخائر استراتژیک بنزین کشور را به بازار ارائه کند.
طبق این گزارش افشاء شده در ۱۰ماه اول سال گذشته، مصرف روزانهی این حامل انرژی در ایران، به طور متوسط ۱۰۳میلیون لیتر بوده اما به ناگاه در دی ماه، یعنی ماه دهم سال، این رقم به ۱۰۶ میلیون لیتر در روز رسیده است.
به این دلیل دولت رئیسی از آن زمان تا کنون مجبور شده است تا ۵۰۰ میلیون لیتر از ذخائر استراتژیک خود، یعنی معادل یک سوم این ذخائر را وارد چرخه مصرف کند.
در سالهای گذشته؛ پیش و حین آخرین دور از تحریمها گفته میشد که ذخائر استراتژیک حکومت ایران میتواند کفاف ۲ هفته بنزین مصرفی کشور در صورت صفر بودن تولید داخل را بدهد اما اکنون در خوشبینانهترین حالت، کارشناسان پیشبینی میکنند که در حال حاضر این ذخائر به زحمت، کفاف ۱۰ روز مصرف کشور را میدهد.
باز هم ادعای افزایش «بیرویه» مصرف و بهانهی «قاچاق» سوخت!
از این رو بار دیگر زمینهچینیها برای گرانی بنزین شروع شد، از ادعای افزایش مصرف روزانه در ایام نوروز به ۱۴۴ میلیون لیتر، مطرح شده توسط مقامات ایران، تا حربهی کهنهی قاچاق حاملهای انرژی به کشورهای دیگر به دلیل ارزانی! در ایران و گرانی در کشورهای مجاور، تا بهانهی پرمصرف بودن خودروهای داخلی که در سال ۱۴۰۱، ۳۹درصد افزایش ساخت داشتهاند.
همینظور ادعاهایی چون اظهارات رضا نواز، سخنگوی صنف جایگاهداران حکومت ایران در روز ۶ فروردین ۱۴۰۲ مبنی بر این که افزایش مصرف بنزین در روزهای اخیر در ۱۰۰ سال اخیر بیسابقه بوده است (این در حالی است که سابقه مصرف بنزین در ایران، اساسا به ۱۰۰ سال نمیرسد! و نخستین پمپ بنزینهای ایران در دهه ۱۳۳۰ خورشیدی تاسیس شدند) و این افزایش موجب شده که ایران در بین کشورهای جهان از حیث مصرف روزانه در رتبه هفتم قرار بگیرد.
تا اظهارات جلیل سالاری، مدیر عامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی حکومت ایران، مبنی بر اینکه مصرف خودروهای داخلی به طور میانگین ۲ برابر متوسط جهانی است (و گویا در این زمینه مردم مقصر هستند) و نمیتوان با ساخت پتروپالایشگاه و افزایش تولید بنزین به تقاضا پاسخ داد.
همه و همهی این اظهارات و در حالی که از سوی دیگر برخی مقامات حکومت ایران، از جمله سنگدوینی، از اعضای مجلس حکومت، خبر افزایش قیمت حاملهای انرژی را تکذیب میکنند، اما همه شواهد و سمت و سوی اظهارات مقامات حکومت ایران به سوی افزایش قیمت حاملهای انرژی در ماههای آینده است.
مانند آنچه در ماههای منتهی به آبان خونین ۱۳۹۸ شاهد آن بودیم و انکارهایی که به افکار عمومی القاء شد تا ناگهان بنزین با افزایشی ۲۰۰ درصدی عرضه شد و اعتراضات گستردهیی را برانگیخت، بیشک افزایش قیمت حاملهای انرژی، در سال جدیدی نیز خواه ناخواه مانند افزایش قیمت ارز، تاثیر بلافصل خود را بر روی کالاها و خدمات اساسی دارد و از این رو، این چشمانداز در مقابل دیدگان قرار میگیرد که بار دیگر آتش اعتراضات مردمی، علیه حکومت ولایت فقیه فورانی دیگر کند.