آغاز کاهش نفوذ حکومت ایران در منطقه
«رودست خوردن» حکومت ایران، اصطلاحی که در روزهای اخیر رسانههای مختلف حکومت ایران، پیرامون اظهارات اخیر امانوئل مکرون آن را به صورت گسترده رسانهیی کردهاند، ترس حکومت ایران از چیست؟
موضوع دخالتهای منطقهیی حکومت ایران دیربازی است که موضوع نگرانی کشورهای منطقه و همچنین جوامع غربی و جوامع بینالمللی است.
دخالتهای پیدا و پنهان حکومت ایران در امور داخلی کشورهایی چون عراق، سوریه، لبنان، یمن، فلسطین، افغانستان و… و جنگافزویهایش در این کشورها، صحنه و تعادل مرسوم در این کشورها را تا حد زیادی به هم زده است.
خط بستن و دخالت در کشورهای منطقه، علیالخصوص در کشورهای خاور میانه از سوی سران حکومت ایران «خط دفاعی» جلوه داده میشود و آن چنان که سران حکومت ولایت فقیه و از جمله خامنهای بارها اعلام داشتهاند اگر در این کشورهای نجنگیم باید در خیابانهای شهرهای ایران با «دشمن» بجنگیم.
این سیاستی قدمتی به اندازه عمر حکومت ولایت فقیه دارد و از ابتدای استقرار این حکومت شوم، دخالت در کشورهای منطقه در دستور کار امالقری بنیادگرایی و تروریسم قرار گرفت.
دعوت خمینی از ارتش وقت عراق در زمان صدام حسین برای قیام علیه دولت این کشور، آنهم ۶ ماه پیش از شروع جنگ خمینی با عراق، تشکیل حزبالله لبنان و پشتیبانی چند دههیی از آن و… و سیاههیی طولانی از این دخالتها که خارج از بحث این مقال است و جای بحث در مطلب دیگری را میطلبد.
در همین زمینه
سرکوب در داخل به موازات دخالت در کشورهای همسایه
این دخالتها برای حکومت ایران علاوه بر جاهطلبیهای منطقهیی که سران حکومت ایران از آن به عنوان «هلال شیعی» یاد میکنند، همواره مکمل ابزار سرکوب نیروهای سیاسی مخالف در درون ایران نیز به شمار میرفته است.
کما اینکه حکومت ایران در طول جنگش با عراق تقریبا توانست تمامی گروههای سیاسی موجود در آن زمان را سرکوب کرده و یا مجبور سازد که خاک ایران را ترک کنند.
در دههها و سالهای بعد و بعد از شکلگیری اعتراضات گستردهی مردم نیز، حکومت ولایت فقیه از این امر [یعنی دشمن موهوم] برای سرکوب مردم استفاده کرده و اعتراضی نبوده است که حکومتگران آن را به کشورهای خارجی نسبت ندهند؛ امری که اکنون دیگر خردسالان را نیز نمیفریبد.
دستاورد دیگری که حکومت ایران با صرف و هزینه میلیاردی در کشورهای منطقه قصد داشت به دست آورد این بود که خود را به عنوان قدرت منطقهیی به ثبت برساند.
تنها در یک نمونه حشمتالله فلاحت پیشه، مسئول کمیسیون امنیت پیشین مجلس حکومت ایران در سالهای اخیر اعلام کرد که حکومت ایران ۲۰ تا ۳۰ میلیارد دلار در سوریه هزینه کرده است!
اما نتیجه اتودینامیکی چنین دخالتهایی که در کوتاه مدت نتایج موقتی برای حکومت ایران به همراه داشت، در نهایت با مخالفت گستردهی کشورهای منطقه و مردم آن کشورها همراه شده است.
به گونهیی که در سالهای اخیر موضوع دخالتهای منطقهیی حکومت ایران نه تنها یکی از مسائل مهم روی میز کشورهای خاور میانه بوده، بلکه به صورت مسئلهی مهمی برای کشورهای غربی و مجامع بینالمللی تبدیل شده است.
برآیند این دو مولفه مخالفت با دخالتهای منطقهیی حکومت ایران، یعنی مخالفت کشورهای دخالتشونده و کشورهای غربی، حکومت ولایت فقیه را در مخمصهیی گرفتار کرده است که هر روز بر ابعاد آن افزوده میشود.
در موضوع مذاکرات برجام و در دولت بایدن که خواهان احیای برجام بود از همان ابتدا، در کنار برجام، موضوع برنامه موشکی و دخالتهای منطقهیی حکومت ایران از حمله محورهای ثابتی بود که دولت بایدن اصرار داشت باید بر سر آنها مذاکره شده و حکومت ایران از آنها دست بردارد.
آخرین ضربه به حکومت ایران در عرصه خاور میانه
شاید آخرین نمونه از ضربه خوردنها در زمینهی دخالتهای منطقهیی حکومت ایران به اظهارات امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه برگردد.
مکرون در حین بازدگشت از اردن که برای شرکت در کنفرانس پیرامون مسائل عراق موسوم به «بغداد ۲» به اردن سفر کرده بود سخنانی را بر زبان آورد که آب را در خوابگه مورچگان ولایت فقیه ریخته است.
مکرون ضمن آن که خواستار کاهش نفوذ حکومت ایران در منطقهی خاور میانه شد، افزود «من از ابتدا متقاعد بودم که نمیتوانیم برای مشکلات لبنان، عراق، سوریه و… راه حلی پیدا کنیم جز اینکه در چارچوب گفتگو برای کاهش نفوذ منطقهیی حکومت ایران».
پیش از این نیز مکرون با اشاره به حکومت ایران، از رهبران کشور عراق خواسته بود که راهی به جز «الگوی دیکته شده از خارج» را برای اداره امور کشورشان طی کنند.
وی همچنین در حضور وزیر خارجه ملایان تهران اعلام کرده بود که عراق امروز صحنهی نفوذ، تهاجم و بیثباتیهایی است که به کل منطقه مربوط میشود.
این اظهارات مکرون که همچون پتکی بر پیکرهی حکومت ایران تعبیر و تفسیر میشود در شرایطی صورت میگیرد که حکومت ایران بیش از ۳ ماه است درگیر اعتراضات گستردهی داخلی است و نتوانسته است بر آن غلبه کند.
از سوی دیگر این ناتوانی و انزوای حکومت ایران در زمانی صورت میگیرد که مذاکرات حکومت ایران بر سر برجام نیز چندین ماه است که به محاق رفته است.
از روی واکنش رسانههای حکومت ایران میتواند به ترس و وحشت حکومت ایران نسبت به هشدارها علیه این حکومت و انزوایش در منطقه پی برد.
بکار بردن اصطلاحاتی چون «رو دست خوردن ایران از فرانسه»، «غافلگیری تازه»، «حذف ایران از معادلات منطقهیی»، «مکرون ایران را غافلگیر کرد»، نشان از این وحشت حکومت ایران دارند.
ضربهیی دیگر علیه دخالتهای حکومت ایران در کشورهای منطقه
البته این تنها مکرون نبوده و نیست که در هفتههای اخیر خواهان توقف مداخلات حکومت ایران در کشورهای منطقهیی شد، شی جین پینگ، رئیس جمهور چین، بزرگترین شریک تجاری حکومت ایران، پس از دیدارش با مقامات عربستان سعودی نیز به صراحت خواهان توقف دخالتهای حکومت ایران در کشورهای همسایهاش و کشورهای خاور میانه شد. [بیانیه مشترک در عربستان؛ چین هم فهمیده پشمی به کلاه خامنهای باقی نمانده!]
بدین ترتیب و در حالی که به انزوا کشاندن و برخورد با دخالت حکومت ایران در کشورهای همسایهاش به موزیک متن سیاستمردان کشورهای مختلف، شرقی و غربی تبدیل شده است، وحشت خامنهای از این انزوا بدون دلیل نیست.