نتیجه بیانیه کشورهای جی ۷ در آینده برجام
پیش از آنکه چهارمین دور مذاکرات برجام در وین شروع شود ۷ کشور موسوم به جی ۷، در بیانیه پایانی خود مواردی را عنوان کردند که می‌تواند روی مذاکرات برجام تاثیر مستقیم و قابل توجهی بگذارد.
کشورهای ذینفع در برجام خود را برای حضور وین آماده می‌کنند هیئت برخی کشورها وارد وین شده‌اند و هیئت کشورهای باقیمانده آماده راهی‌شدن به وین هستند.
اما در این بین یک رویداد مهم رخ داد که می‌تواند روند مذاکرات برجام را تغییر داده یا دستکم بر روی آن تاثیراتی مهمی بگذارد.
دیدار هفت کشور صنعتی جهانی شامل آمریکا، آلمان، فرانسه، انگلستان، ژاپن، ایتالیا و کانادا و موسوم به جی ۷ در لندن و بیانیه پایانی این گروه.
این ۷ کشور ۵۰ درصد اقتصاد جهان را در اختیار دارند و در دهکده جهانی، از اصلی‌ترین تصمیم‌گیرنده‌ها هستند. به همین دلیل در صحنه سیاسی و اقتصادی جهان وزنه سنگینی محسوب می‌شوند.
بخشی از بیانیه پایانی گروه جی ۷ در نشست اخیر خود در لندن که در سایت وزارت خارجه انگلستان بارگذاری شده، مربوط به حکومت ایران و اقدامات مخرب و مورد مناقشه‌ی آن می‌باشد.
محورهای بیانیه پایانی جی ۷
کشورهای گروه جی ۷ تعهد و تضمین داده‌اند که ایران نیازی به برنامه هسته‌ای ندارد و هرگز سلاح هسته‌ای تولید نکند.
گروه جی ۷ همچنین پشتیبانی قوی خود را از اقدامات نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد برنامه هسته‌ای ایران ابزار داشته‌اند.
اما قسمت اصلی و مورد نگرانی بیانیه جی ۷ البته برای حکومت ایران در این موارد نبود، کشورهای جی ۷ خواهان یک برجام ترمیم‌شده (بهبودیافته) [برجام ۲۰۱۵ یا برجام ۲۰۲۱؟] شدند که به طور کامل اجرایی شود و مانع حکومت ایران شود برای آنکه نگرانی‌هایی را در زمینه هسته‌ای در منطقه و سطح جهانی به وجود بیاورد.
بر این نگرانی باید افزود محور دیگر بیانیه جی ۷ را مبنی بر محکومیت حمایت حکومت ایران از نیروهای نیابتی و گروه‌های شبه‌نظامی و حمایت موشکی و تسلیحاتی از آنان توسط ملایان ایران. [اقدامات مخرب ایران در خاورمیانه و مذاکرات برجام]
البته لیست نگرانی‌ها برای حاکمان ایران ادامه دارد چرا که در محور دیگری از بیانیه پایانی جی ۷، این گروه خواهان توقف فعالیت‌‌های موشکی مغایر با قطعنامه ۲۲۳۱ شده و اقدامات حکومت ایران را بی‌ثبات‌کننده می‌نامد.
نقض حقوق‌بشر مردم ایران یکی دیگر از محورهای نگرانی کشورهای جی ۷، عنوان شده و اقدامات حاکمیت ایران مبنی بر سرکوب اجتماعات مسالمت‌آمیز، و فشار بر اقلیت‌های دینی و مذهبی محکوم شده است.
این کشورها همچنین، دستگیری شهروندان دوتابعیتی و باجگیری بابت آزادی آنها و سرکوب و دستگیری و احکام زندان برای فعالان حقوق بشر را محکوم و خواهان آزادی آنها شده است.
تاثیر این بیانیه بر حکومت ایران در مذاکرات وین
حال با لیستی از این نگرانی‌ها نماینده حکومت ایران باید دور میز وین نشسته و به مذاکرات ادامه دهد. سنگینی بر هر آنکه چنین لیستی در برابرش قرار گرفته باشد مستولی خواهد شد.
با این درخواست‌های جی ۷ که برخی از قدرتمندان آن از پشت‌میزنشینان برجام در وین نیز هستند کار حکومت ایران سخت به نظر می‌رسد.
در آن سوی میز اما آمریکا قرار دارد که در یکی از آخرین اظهارنظر مقامات مسئولش اعلام کرده «در صورت تصمیم ایران، توافق هسته‌ای تا چند هفته دیگر ممکن است» اما افزوده «شکاف در مواضع دو کشور هنوز ادامه دارد».
این شکاف از هر منظر که به آن بنگریم برای حکومت ولایت‌فقیه مضرتر و کشنده‌تر است تا اینکه ضرری برای آمریکا داشته باشد.
در این صورت باید گفت زمان به نفع آمریکا و به شدت علیه حکومت ایران است.
اما چگونه توافقی؟ پیش از بیانیه گروه جی ۷، دور میز نشینان وین همواره در مقابل زیاده‌خواهی و باج‌طلبی‌های حاکمان ایران، ایستادگی پیشه کرده بودند.
نتیجه بر خلاف آن شد که در ابتدای روی کار آمدن بایدن انتظار می‌رفت، یعنی لغو سریع و یکجای تمامی تحریم‌ها.
امتیازات ناچیز داده شده به ایران
تا بدینجای کار، به جز چند امتیاز خرد شامل پس‌گرفتن فعال‌کردن روند مکانیزم ماشه که می‌توان گفت اصلا فعال نشده بود، لغو محدویت سفر مقامات دیپلمات ایران در نیویورک به چند بلوک بیشتر، و لغو ممنوعیت مسافرت اتباع ایران در کنار ۶ کشور دیگر، آمریکا هیچ امتیازی از جنس برجام به حکومت ایران نداده است.
آمریکا حتی حاضر نشده راستی‌آزمایی ۱۲۰ الی ۱۸۰ روزه را برای تعلیق و نه لغو تحریم‌های حکومت ایران [مذاکرات برجام، تعلیق یا لغو تحریم‌ها؟] بپذیرد و تنها به یک هفته برای راستی‌آزمایی راضی شده است.
در صورت اقدام به این کار، آمریکا رسما بازگشته به برجام معرفی می‌شود و در آن صورت قابلیت استفاده از فعال‌سازی روند مکانیسم ماشه را نیز خواهد داشت.
از سوی دیگر آمریکا جز خروج از برجام، در زمینه برجام نقض دیگری نداشته، اما حکومت ایران قدم‌های فاحش بسیاری را در نقض برجام برداشته است.
نقض‌ها بسیارند [تولید بمب اتمی همراه با مذاکرات برجام] و برای همگان عیان، اما به عنوان یک نمونه در آستانه دور چهارم مذاکرات، یک کارشناس انستیتوی مطالعات استراتژیک اعلام کرد حکومت ایران ۱۴ فروند موشک از نوع ذوالفقار و دزفول با دقت بالا و توانایی کلاهک ۳۵۰ کیلوگرمی به سوی ریاض مستقر کرده است.
آمادگی آمریکا
آنتونی بلینکن در روز ۱۶ اردیبهشت اعلام داشت «ما جدیت بسیار خودمان و هدف‌مان در بازگشت به توافق اتمی را نشان دادیم تبعیت در مقابل تبعیت» [همان سیاست گام به گام که ایران کاملا با آن مخالف است] و افزود «چیزی که ما هنوز نمی‌دانیم این است که آیا رژیم ایران آماده اتخاذ تصمیم مشابه و حرکت رو جلو است یا نه؟».
برگشتن از هر کدام از اقدامات و نقض‌های فاحش برجامی توسط ایران پیش از اینکه در دور میز برجام برایش کشنده باشد در داخل ایران و برای نیروهای لرزان بدنه سپاه و جناح خامنه‌ای کشنده‌تر است آنهم در آستانه انتخابات.
از هر سو به این تابلو می‌نگریم جز نگرانی البته باز هم برای حاکمان ایران چیز دیگری بر روی میز برجام دیده نمی‌شود هر چند از حمایت اکثریت دورمیزنشینان وین برخوردار باشد.
اما بر روی زمین و در عمل مشخص شده که بازیگر اصلی، نه این اکثریت حامی سیاست مماشات با ملایان بلکه آمریکاست.
آکسیوس نیز در روز ۱۵ اردیبهشت خبر داد اختلافات آمریکا و رژیم ایران، ترمز مذاکرات وین را کشید. اشاره آکسیوس به «زمان گریز» یعنی زمان لازم برای غنی‌سازی کافی جهت تولید یک بمب هسته‌ای است که آمریکا و اروپا اعتقاد دارند باید یکسال باشد ولی ایران مخالف آن است.
با وجود مواد بیانیه جی ۷ و مختصاتی که گفته شد باید دید تاثیرات این بیانیه و همچنین اختلافات فاحش طرفین، چهارمین دور مذاکرات برجام را به کدام سو خواهد برد؟
