آیا استراتژی نافرمانی مدنی به سرنگونی فاشیزم دینی می‌انجامد؟
مردم ایران با یکی از مخوف‌ترین، وحشی‌ترین و فاسدترین حکومت‌های مستبد دینی تاریخ جهان در حال مبارزه است. این مبارزه از فردای سقوط رژیم سلطنتی شاه بر علیه حکومت دینی شیخ آغاز شد و فراز و نشیب‌های بسیاری را طی نموده است.
اکنون به نقطه‌ای رسیده‌ایم که به گواه همه مستندات غیر قابل انکار، رژیم ددمنش ولایت فقیه امتحان خود را برای ارتکاب هر گونه جنایت اعم از جنگ ضد میهنی، کشتار و نسل‌کشی دسته جمعی مخالفان سیاسی، ترور نویسندگان، اندیشمندان، کنشگران سیاسی در داخل و خارج کشور به کار گرفته است.
آدم ربایی و گروگان‌گیری در داخل و خارج از کشور برای انجام هر گونه معامله با دول خارجی، زندان، شکنجه و اعدام مردم معترض، مسموم سازی شیمیایی دختران نوجوان، دزدی، و چپاول اموال دارایی‌ها و سرمایه‌های مردم ایران و لیستی طولانی از انواع و اقسام رذالت‌ها پس داده است.
بیشتر بخوانید
اعتراف شرق به بازگشت ناپذیر بودن جامعه به قبل از قیام ۱۴۰۱
نافرمانی مدنی در مقابل استبداد؟
در چنین شرایطی سوالی بسیار مهم روبروی مردم قرار دارد که آیا با چنین رژیم سفاک و خونخوار دینی اساسا می‌توان با روشهای خشونت پرهیز تحت لوای نافرمانی مدنی مبارزه نمود؟ آیا توفیق مردم برای به عقب راندن رژیم در موضوع حجاب اجباری با اقدامات مدنی پس از تقدیم بیش از ۷۰۰ شهید در خیابان‌های ایران و بیش از ۱۴۳ اعدام در یک ماه و یا هر شش ساعت یک اعدام می‌تواند دست آوردی مطلوب برای حرکت در مسیر براندازی باشد؟
یا سوال بسا مهمتر اساسا آیا مدعیان نافرمانی مدنی به دنبال براندازی هستند؟
برای پاسخ به این سوال بهتر دانستیم که ابتدا چکیده روشهای مبارزه مدنی را که توسط پایگاه داده های تاکتیک های عدم خشونت که در این آدرس هستند به اجمال بررسی کرده و کارکرد واقعی آن را در شرایط کنونی مورد تحلیل قرار دهیم .
جین شارپ نخستین کسی بود که به گونهً نظام مند شیوه های مقاومت مدنی را از طریق بررسی ژرف منازعات و جنبش های تاریخی فاحش شناسایی و سپس فهرست بندی کرد. شارپ رفتار انسان را به سه دسته متمایز از مقاومت تقسیم کرد که عبارتند از:
اعتراض و اقناع: تاکتیک های اعتراض و اقناع اقداماتی گروهی هستنند که اساسا برای “گفتن” یا بیان شکایت ها و خواسته های معترضان طرح ریزی شده‌اند.
این دسته معمولا شامل گردهمایی ها، حرکت های دسته جمعی، نمایش های تئاتر، سخنرانی های عمومی، نمایشهای عروسکی، دادخواست ها، فیلم ها و راهپیمایی های مجازی است. اعتراض و اقناع دو هدف اصلی عمل گری بیان را ابراز می دارند: برقراری ارتباط آنچه که یک جنبش “برایِ” آن انجام می دهد و آنچه یک جنبش “علیه” آن پیکار می کند.
عدم همکاری: تاکتیک های عدم همکاری یعنی “انجام ندادن” برخی اعمال، که معمولا با کنار کشیدن همکاری با مخالفان انجام می شود. شارپ ۱۰۰ نوع روش مختلف برای عدم همکاری را به سه زیر شاخهً اجتماعی، اقتصادی و سیاسی تقسیم کرد. عدم همکاری اجتماعی شامل تهدید مردم، تعلیق فعالیت های اجتماعی و ورزشی، ماندن در خانه و ناپدید شدن جمعی است. عدم همکاری اقتصادی شامل ۲۵ شکل تحریم امتناع از خرید و ۲۲ شکل اعتصاب امتناع از فروش است.
عدم همکاری سیاسی شامل عدم همکاری شهروندان و کارمندان دولت با دولت، اقدامات عدم همکاری دولت ها و تاکتیک هایی از جمله پیروی اندک از قوانین، نافرمانی مبدل، پنهان شدن و نافرمانی مدنی از قوانین است که غیرقانونی تلقی می شوند.
مداخله: تاکتیک های مداخله یعنی اقدامات اخلال‌گرانه مربوط به “انجام” یک عمل، شامل تصرفات اراضی به شکل غیر خشونت آمیز، محاکمه های معکوس، تاکتیک های مبتتی بر نهادهای جایگزین و روش های اجتماعی مانند بازارهای جایگزین، حمل و نقل، سیستم های ارتباطی، نهادهای اجتماعی و دولت های موازی را رشد می دهند.
دسته‌بندی های فوق را می‌توان به صورت تکی و یا گروهی در مجموعه ای از کنش ها رویت نمود. بنابراین به جای تحلیل کلیات روشهای گفته شده فوق به شرح دسته بندی عمل گرایانه کنشهایی که اتفاقا هم اکنون در جریان انقلاب نوین ایران بوفور رویت می‌شود، پرداخته خواهد شد. در بخش اول بر روی تاکتیک های بیان گری با استفاده از ابزار انسانی تمرکز خواهیم کرد.
آیا نافرمانی مدنی یک راه حل متصور برای نجات مردم ایران است؟
هدف ما این است که همه این تاکتیک ها را به طور جامع پیش روی چشم تیز بین خواننده دغدغه مند قرار دهیم تا منصفانه کارآیی آنها را برای مقابله با چنین رژیم سفاکی با چنین سابقه بی نظیری در خونخواری و سرکوب مورد ارزیابی قرار دهد.
الف. حرکات و اشارات دسته جمعی انسانی در قالب رقص و آواز، زنجیره انسانی، و…
ب. حرکت دسته جمعی به شکل تجمعات در فضای آزاد همراه با ممانعت از ورود مردم به مکان مشخص، راهپیمایی برای بیان اعتراض، یک پیاده روی طولانی در مسیر پر تردد با هدف افزایش آگاهی، رژه قدرت یا مراسم آیینی همراه با زیارت از مکانهای مقدس.
ج. گردهمایی های عمومی با اتکا بر یک رویداد ورزشی یا محافل دینی، شب بیداری برای یک مدت زمان به منظور قدردانی از یک شخص یا رویداد، اعلام حضور با استفاده از شبکه رسانه های اجتماعی، راهپیمایی های فراوان بین المللی که همزمان برای جلب توجه به یک مسألهً خاص راه اندازی می شوند. تجمعات اعتراضی یا حمایتی: در اماکن مهم نظیر پله های دادگاه یا مقابل زندان، مجلس یا مکان های فوق العاده حساس.
د. مناسک و سنت ها با پوشیدن لباس های سنتی یا تاریخی، بلند گذاشتن یا تراشیدن مو به نشانه اعتراض، سوگواری در انتقاد از یک عمل، سیاست، جنایت، پرستش و عبادت، اعتراض سیاسی از طریق کنش های دینی، اعتراضات سرود ملی: بیان نوعی اعتراض در جریان اجرا.
ه. بزرگداشت جانباختگان راه آزادی با تبدیل یک مراسم خاکسپاری به یک اعتراض، سوگواری سیاسی و گریه و مویه برای نشان دادن ناخوشنودی نسبت به یک سیاست، رویداد یا عملکرد، ادای احترام در محل های خاکسپاری دفن شخصی که نماد یک موضوع بوده یا برانگیزاننده اعتراض اثرگذار بوده است.
و. اجرا و نمایش از طریق تئاتر سنتی برای بالا بردن آگاهی، پخش اطلاعات و یا اعتراض و دادخواست، پاداش های ظاهری، تخریب خودخواستهً اموال شخص به عنوان اعتراض، دادگاه‌های عمومی غیر رسمی برای قربانیان و اعتراض یک نفره…
ادامه در قسمت بعد…
جایگاه استراتژی‌های نافرمانی مدنی در انقلاب نوین مردم ایران
آیا استراتژی نافرمانی مدنی به سرنگونی فاشیزم دینی می‌انجامد؟
