ژانویه۲۰۲۳ پنجمین ماه میلادی از قیام سراسری ایران است. در این ماه، تمرکز سرکوب رژیم از سطح خیابان‌ها به زندان‌ها و بازداشتگاه‌ها منتقل شده است. درگزارش زیر به بررسی اجمالی از نقض حقوق بشر در این ماه می‌پردازیم.
۱.اعدام:
طبق اخبار منتشر و جمع‌آوری‌شده در ماه ژانویه۲۰۲۳ دست‌کم ۷۴نفر در زندان‌های ایران اعدام شدند. وضعیت اعدام‌شدگان به این قرار است:
زندانی غیر سیاسی: ۷۲نفر
زندانی سیاسی در زندان: ۲نفر
در بین زندانیان اعدام‌شده، اسامی ۱۰زندانی بلوچ و ۱۳زندانی کرد به چشم می‌خورد.
بیشتر بخوانید
جمعبندی سرکوب سال۲۰۲۲؛ صدها اعدام، هزاران شکنجه شده!
اعدام زندانیان سیاسی:
سیدمحمد حسینی و محمدمهدی کرمی: این دو از بازداشت‌شدگان قیام سراسری ایران بودند که در تاریخ ۱۷دی۱۴۰۱ برابر با ۷ژانویه۲۰۲۳ به اتهام افساد فی الارض در زندان مرکزی کرج اعدام شدند.
آنها به اتهام قتل یک بسیجی بنام روح الله عجمیان به اعدام محکوم شده بودند. آنها همراه با ۱۳تن دیگر در ۱۲آبان۱۴۰۱ در اطراف آرامستان بهشت سکینه کمالشهر کرج در مراسم چهلم حدیث نجفی با اتهام قتل بسیجی روح الله عجمیان بازداشت و در دادگاه البرز به ریاست قاضی «موسی آصف الحسینی» با اتهامات افساد فی الارض و دیگر اتهامات محاکمه شدند. هر دو زندانی تحت شکنجه قرار گرفته و اعتراف اجباری کرده بودند.
دادگاه بدوی آنان به سرعت برگزار شد و تنها پس از برگزاری ۳جلسه در ۶روز، در ۱۳آذر این دو تن را به اعدام محکوم کرد.
احکام این دو نفر که به وکیل انتخابی نیز دسترسی نداشتند، به سرعت در دیوانعالی کشور تایید شد و درخواست فرجام‌خواهی آنان نیز مورد قبول قرار نگرفت.
علی شریف‌زاده اردکانی، وکیل غیرانتخابی سیدمحمد حسینی، اواخر آذرماه اعلام کرده بود موکلش در زندان به شدت شکنجه شده است. وی نوشته بود: «با سیدمحمد حسینی در زندان کرج ملاقات کردم روایتش همه اشک بود. از شکنجه، ضرب و شتم با چشم و دست و پای بسته تا لگد به سر و بیهوشی، از میله آهنی به کف پا و شوکر در قسمتهای مختلف بدن، مردی که اقرارهایش تحت شکنجه بوده و هیچ وجاهت قانونی ندارد».
محمدمهدی کرمی ۲۲ساله، ساکن کرج، دارای چندین مدال و عنوان قهرمانی مختلف در رشته کاراته، در حالی اعدام شد که از تاریخ ۱۴دی در اعتراض به حکم اعدام، در اعتصاب غذای خشک بود. درخواست محمدمهدی کرمی نیز که می‌خواست وکیل انتخابی خود را داشته باشد، رد شد.
پدر محمدمهدی کرمی پیشتر در مصاحبه با روزنامه اعتماد از قول پسرش گفته بود هیچیک از اتهاماتی را که به او وارد شده، انجام نداده و بیگناه است .ماموران امنیتی پس از انتشار مصاحبه، مهدی بیک، یکی از روزنامه‌نگاران این روزنامه را دستگیر کردند.
چد نمونه خاص از اعدامها
زندان مرکزی کرج:
رستم عباس زاده و مهدی عسگری: در تاریخ ۱۵دی۱۴۰۱ برابر با ۵ژانویه۲۰۲۳ به اتهام مواد مخدر اعدام شدند.
رستم عباس زاده، ۴۵ساله، اهل ارومیه متاهل و دارای ۴فرزند بود. وی کرد بود.مهدی عسگری، ۳۲ساله، اهل تهران، متاهل و دارای ۲فرزند بود.علیرغم اینکه شب قبل از اعدام، بعلت فشار خانواده‌های زندانیان، رئیس زندان قزلحصار به دروغ به این خانواده‌ها گفته بود از دادستان حکم توقف اعدام را گرفته‌ام و به آنان اطمینان خاطر داده بود که حکم اجرا نمی شود، اما حکم را اجرا کردند.
زندان مرکزی اصفهان:
نیما وحیدی، امید کریمی و اکبر شیخ پناهی: در تاریخ ۲۸دی۱۴۰۱ برابر با ۱۸ژانویه۲۰۲۳ اعدام شدند. نیما وحیدی و امید کریمی به اتهام قتل و اکبر شیخ پناهی با اینکه در تابستان۱۴۰۱ حکم اعدامش لغو شده بود به اتهام مواد مخدر اعدام شد.
زندان مرکزی کرمان:
رسول صفرزایی (صفاری)، عبیدالله (کریم) صفرزایی، حبیب الله سارانی و (نام کوچک نامشخص) بهزادی: در تاریخ ۱۰بهمن۱۴۰۱ برابر با ۳۰ژانویه۲۰۲۳ به اتهام مواد مخدر اعدام شدند.رسول صفرزایی (صفاری) زندانی بلوچ ۵۰ساله، متأهل و دارای ۴فرزند بود.عبیدالله (کریم) صفرزایی زندانی بلوچ ۳۴ساله، متأهل و دارای ۳فرزند بود.
رسول و عبدالله (کریم) برادر بودند. آنها کارگر بودند و چند سال در کوره‌های آجرپزی یزد کارگری کردند.آنها بدون ملاقات و دیدار آخر با خانواده اعدام شدند.حبیب الله سارانی زندانی بلوچ ۴۴ساله، متأهل و دارای ۴فرزند بود.
زندان مرکزی همدان:
اکبر احمدی و علی جلیلوند: در تاریخ ۲۸دی۱۴۰۱ برابر با ۱۸ژانویه۲۰۲۳ به اتهام مواد مخدر اعدام شدند. اکبر احمدی و علی جلیلوند هر دو متأهل و دارای چند فرزند بودند.اکبر احمدی حین اجرای حکم اعدام دچار ایست قلبی شد.
زندان رودان:
میراجان محمدی: در تاریخ ۱۹دی۱۴۰۱ برابر با ۹ژانویه۲۰۲۳ به اتهام مواد مخدر اعدام شد.میراجان محمدی ۲۶ساله، متأهل و دارای فرزند بود.حکم اعدام وی بدون امکان ملاقات آخر با خانواده‌اش به مرحله اجرا درآمده است.
نظیر سرخ کمان: در تاریخ ۱۹دی۱۴۰۱ برابر با ۹ژانویه۲۰۲۳ به اتهام مواد مخدر اعدام شد.نظیر سرخ کمان ۲۸ساله، فرزند مسافر، متأهل، دارای فرزند، ساکن روستای مرزی میلک در زابل بود.وی فاقد شناسنامه بود.وی بدون اطلاع و اخرین دیدار با خانوداه اعدام شد.وی را ساعت۲۴ به افسر نگهبانی احضار و از همانجا به سلول انفرادی منتقل کردند.
سایر زندان‌ها:
علیرضا اکبری: در تاریخ ۲۲دی۱۴۰۱ برابر با ۱۲ژانویه۲۰۲۳ به اتهام جاسوسی در محلی نامشخص اعدام شد.وی شهروند ایرانی، بریتانیایی و از کارمندان ارشد پیشین وزارت دفاع بود.
اکبر شه بخش: در تاریخ ۲۴دی۱۴۰۱ برابر با ۱۴ژانویه۲۰۲۳ به اتهام مواد مخدر در زندان مرکزی زاهدان اعدام شد. اکبر شه بخش زندانی بلوچ ۲۵ساله، فرزند بایان، اهل روستای سور کورین از توابع زاهدان بود.اکبر شه بخش بدون اطلاع خانواده و بدون انجام ملاقات آخر اعدام شد.
حامد حیدری: در تاریخ ۵بهمن۱۴۰۱ برابر با ۲۵ژانویه۲۰۲۳ به اتهام قتل در زندان خلخال اعدام شد.حامد حیدری سرباز وظیفه در زندان خلخال بود.وی متهم است که ۱۸مهر۹۸ به همراه یک زندانی زیر ۱۸سال مرتکب قتل شده است. خانواده حامد حیدری می‌گویند او مرتکب قتل نشده و صرفا همراه حسن بوده است.اعدام حامد حیدری در حالی صورت گرفت که متهم ردیف اول پرونده با اخذ رضایت از شکات پرونده، آزاد شده است.
۲.دستگیری:
طبق آمار جمع‌آوری شده در طول ماه ژانویه۲۰۲۳ دست‌کم ۳۹۳نفر بازداشت شدند. آمار بازداشتی‌های این ماه به این قرار است:
بازداشتی‌های سیاسی: ۳۸۶نفر
بازداشتی‌های ادیان: ۷نفر
قابل ذکر است که به جز تعداد خیلی کمی از آمار ۳۸۶نفر، بقیه مربوط به بازداشتی‌های قیام سراسری ایران هستند. البته این آمار بنا به اخباری است که منتشر و جمع‌آوری شده است و آمار واقعی بایستی بیشتر باشد، چون به مرور زمان اسامی سایر بازداشتی‌ها منتشر خواهد شد.
۳.قتل خودسرانه:
– یک سوخت‌بر در زاهدان با شلیک مستقیم مأموران انتظامی کشته شد.
– یک سوخت‌بر در بمپور با شلیک مستقیم مأموران سپاه مرصاد در بمپور کشته شد.
– یک شهروند بلوچ در زاهدان در تیراندازی مستقیم نیروی انتظامی کشته شد.
– دو شهروند بلوچ در خاش در تیراندازی مستقیم مأموران یگان امداد کشته شدند.
– یک زندانی ساعاتی پس از بازداشت توسط مأموران ستاد مبارزه با مواد مخدر در سنندج زیرشکنجه کشته شد.
