میزان کل بودجه سال بعد با رشد حدود ۴ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۰، به ۱۳۲۷ هزار میلیارد تومان رسیده و درآمدهای مالیاتی و گمرکی در بودجه سال بعد با ۷۳ درصد رشد به حدود ۵۶۲ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است؛ ارقامی که به گفته ناظران و کارشناسان با این اوضاع اقتصاد چندان قابل تحقق نیست؛ اما جمهوری اسلامی عزم خود را جزم کرده که هرچه سال آینده به دست می‌آورد، آن را برای نهادهای حکومتی و مذهبی خرج کند.
اما بر اساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۱، میزان درآمدهای پیش‌بینی‌شده برابر با ۶۶۴ هزار و ۴۰۸ میلیارد تومان و میزان هزینه‌های پیش‌بینی‌شده برابر با ۹۶۵ هزار و ۱۸۵ میلیارد تومان است؛ بنابراین میان درآمدها و هزینه‌های پیش‌بینی‌شده، ۳۰۰ هزار و ۷۷۶ میلیارد تومان کسری وجود دارد؛ مسئله‌ای که به خلق نقدینگی منجر می‌شود و دودش به چشم مردم می‌رود.
با این حال، مقامات حکومت ایران بدون توضیح درباره اعداد و ارقام کسری، مدعی شده‌اند که سال آینده، دولت با کسری بودجه مواجه نخواهد شد و «همه درآمدها قابل تحقق خواهد بود»؛ از جمله مسعود میرکاظمی رئیس سازمان برنامه‌وبودجه که گفته است «اگر مجلس و دولت به فکر اقشار کم‌درآمد هستند باید بستن بودجه با کسری را حرام بدانند.»
در همین رابطه؛
رئیسی و حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی از بودجه
مهم‌ترین نکته در بودجه سال آینده، حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی است که دولت با استفاده از آن کالاهای اساسی مورد نیاز مردم را تأمین می‌کند. کالاهای اساسی در حال حاضر شامل بخشی از داروها و تجهیزات پزشکیِ وارداتی و شش قلم دیگر شامل گندم، جو، ذرت، سویا، روغن خام و دانه‌های روغنی می‌شوند.
حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی در حالی است که بودجه نهادهای مذهبی و سازمان‌های حکومتی افزایش دو، سه و حتی چهار برابری داشته است. در واقع حکومت ایران برای تأمین ریخت‌وپاش‌های خود، مجبور شده ارز ترجیحی را از بودجه حذف کند. حذف ارز ترجیحی به مرور زمان سفره میلیون‌ها ایرانی را کوچک‌تر خواهد کرد و آن‌طور که حسین راغفر، استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا می‌گوید، زمینه‌ساز «نارضایتی‌های مردم و شورش‌های اجتماعی» خواهد شد
افزایش ۲۴۰ درصدی بودجه سپاه توسط رئیسی
یکی از جنبه‌های قابل توجه لایحه پیشنهادی دولت، افزایش چشمگیر بودجه نهادهای حاکمیتی مانند سپاه پاسداران و صدا و سیما است؛ نهادهایی که کاملاً در خدمت ایدئولوژی خامنه‌ای و فعالیت‌های بدخواهانه حکومت ولایت‌فقیه هستند.
بودجه سپاه پاسداران در سال‌های اخیر به طور منظم افزایش یافته و در سال جاری نیز نسبت به سال قبل ۵۸ درصد بیشتر بود. دولت رئیسی پیشنهاد کرده بودجه سپاه در سال آینده با افزایشی حدود ۲۴۰ درصدی، به ۹۳ هزار میلیارد تومان برسد.
دولت سیزدهم در لایحه بودجه سال آینده برای بودجه صدا و سیما نیز افزایشی به میزان حدود ۵۶ درصد به نسبت امسال پیشنهاد کرده و آن را به پنج هزار و ۲۸۹ میلیارد تومان رسانده است.
پول پاشی برای نهادهای مذهبی
مرکز خدمات حوزه‌های علمیه که امسال از یک هزار میلیارد تومان برخوردار بود، در بودجه سال آینده رئیسی ۲۸۰۰میلیارد تومان دریافت خواهد کرد.
جامعه المصطفی العالمیه نیز که مرکز پرورش آخوند از میان اتباع خارجی است، بودجه‌اش از ۴۵۶میلیارد تومان، به ۵۸۰میلیارد تومان افزایش یافته است.
شورای سیاست‌گذاری حوزه‌های علمیه خواهران هم که امسال ۳۲۵میلیارد تومان در بودجه سهم داشت، قرار است سال آینده ۴۶۰میلیارد تومان بریز و بپاش داشته باشد.
این در حالی است که شورای عالیه حوزه‌های علمیه ۸۸۰،
سازمان تبلیغات اسلامی ۷۴۲،
سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ۵۰۰،
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم ۲۳۰،
شورای برنامه‌ریزی مدیریت حوزه‌های علمیه خراسان از ۱۶۸و موسسه پژوهشی و فرهنگی انقلاب اسلامی ۹۲میلیارد تومان به جیب خواهند.
و البته شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه ۹۸،
موسسه نشر آثار خمینی ۷۷،
ستاد احیاء امر به معروف و نهی از منکر ۵۸،
پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ۳۷
و موسسه آموزشی و پژوهشی خمینی نیز ۳۳میلیارد تومان از بودجه ۱۴۰۱سهم خواهند برد. این نهادهای مذهبی در حالی چنین بودجه‌هایی خواهند گرفت که کوچک‌ترین خدمات عمومی‌ای را ارائه نمی‌دهند.
بودجه رئیسی اقتصاد ایران را به کدام سمت می‌برد؟
بودجه سال آینده، نخستین بودجه‌ای است که دولت ابراهیم رئیسی، تنظیم کرده و به مجلس ارائه داده است.
او در این بودجه، سپاه و نهادهای مذهبی را مورد توجه ویژه قرار داده و در مقابل، رفاه اجتماعی را به سخره گرفته است.
به نظر می‌رسد، علی خامنه‌ای که نهادهای قدرت را یکدست کرده، حالا مهم‌ترین رکن دولت را که بودجه است، به کنترل خود درآورده و آن‌طور که دلش می‌خواهد، غنائم را میان افرادش تقسیم می‌کند.
با این تفاصیل، بودجه ۱۴۰۱بیش از هر چیز سبب فربه‌تر شدن نهادهای حکومتی از طریق خلق نقدینگی و تضعیف طبقه محروم جامعه از طریق افزایش نرخ تورم خواهد شد. نظام عرضه و تقاضا بر اثر چنین بودجه‌ای با اختلال شدید مواجه می‌شود و سرانه مصرف عمومی نیز به شدت تنزل خواهد کرد؛ بر این اساس، می‌توان به راحتی پیش‌بینی کرد که رهاورد بودجه رئیسی، رکود، تورم و فقر بیشتر خواهد بود.
مجتبی احمدی. تحلیلگر مسائل ایران
