رشد اعتیاد در ایران ، سه برابر رشد جمعیت؟ ۳ میلیون معتاد یا ۱۰ میلیون؟
فرزانه سهرابی؛ معاون اجتماعی «موسسه کادراس» اخیرا اعلام کرد «رشد اعتیاد در ایران ، سه برابر بیشتر از رشد جمعیت است». این نرخ رشد به خودی خود عمق فاجعه‌ی اعتیاد در ایران را نشان می‌دهد. اما آیا این آمار، واقعی است؟
فرزانه سهرابی؛ که از وی به عنوان معاون اجتماعی موسسه کادراس نام برده می‌شود اخیرا اعلام کرد «رشد اعتیاد در کشور سه برابر رشد جمعیت است، رشد اعتیاد در کشور سالانه حدود هشت درصد بوده در حالی که جمعیت کشور در خوشبینانه‌ترین حالت حدود ۲ درصد رشد داشته است؛ در نتیجه به نظر می‌رسد تعداد معتادان، سالانه بیش از سه درصد رشد دارد.»
سهرابی در حالی ضریب ۳ برابری برای رشد اعتیاد در مقابل رشد جمعیت را اعلام می‌کند که از ۳ میلیون مصرف‌کننده مواد مخدر صحبت به میان آورده و رشد جمعیت کشور را ۲ درصد اعلام می‌کند.
اما خبرگزاری مهر به نقل از «شورای عالی انقلاب فرهنگی» نظام در اردیبهشت ۹۹ اعلام کرد که نرخ رشد جمعیت در ایران در سال ۱۳۹۸ به زیر ۱ درصد رسیده است.
به عبارت دیگر در سال ۱۳۹۸، تعداد ۱ میلیون ۱۹۶ هزار نوزاد متولد شد که ۱۷۰ هزار تولد کمتر از سال ۱۳۹۷ را نشان می‌دهد. در سال ۱۳۹۷ تعداد نوزادان متولدشده ۱ میلیون و ۳۶۶ هزار مورد بود.
همچنین سهرابی به آمار مبتلایان به اعتیاد از سوی حکومت اشاره می‌کند و بر اساس آن این ضریب رشد را اعلام می‌کند، بی‌آنکه به این واقعیت تلخ اشاره کند که در ۲ دهه‌ی اخیر آمار مبتلایان به اعتیاد در کشور به نحوی شگفت‌انگیز مهندسی شده و بعد اعلام می‌شود.
هر چند سهرابی در بخش دیگری از سخنانش ابراز می‌کند که «آمارها نشان می‌دهند بین پنج تا هفت میلیون نفر در کشور تجربه حداقل یک بار مصرف مواد را داشته‌اند.» اما این داستان سر دراز دارد.
علی هاشمی، «رئیس کمیته مستقل مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام» که پیشتر «دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر» در زمان ریاست جمهوری خاتمی بوده، آمار اعلام‌شده معتادان را تا قبل از سال ۸۵ را ۳ میلیون و ۷۶۰ هزار نفر اعلام کرده و گفته بود: «اما این آمار در دولت به یک‌باره به ۷۵۰ تا ۸۰۰ هزار نفر در جمعیت ۷۰ میلیونی کاهش یافت…آخرین آماری که از تعداد معتادان اعلام شد در سال ۱۳۹۰ بود که در بین جمعیت ۷۵ میلیونی، ۱میلیون و ۳۳۰ هزار معتاد اعلام شد»
هاشمی افزوده بود «طی هشت سال احمدی‌نژاد، این آمار رفته‌رفته به ۱میلیون و ۳۵۰ هزار نفر می‌رسد. هرچند با این آمارسازی می‌پذیرند که طی دو دولت نهم و دهم اعتیاد حدود صددرصد رشد داشته است… براساس شیوع‌شناسی اعتیادی که خود ستاد در سال ۹۰ انجام داده است آمار چهار میلیون مصرف‌کننده در کشور حقیقت دارد، اما رئیس دولت وقت اجازه اعلام نتایج آن را نداد.».
یعنی طبق اظهارات هاشمی آمار واقعی اعتیاد در آنزمان ۴ میلیون بوده، اما احمدی‌نژاد اجازه اعلام آن را نداده است.
از سال ۹۰ تا ۹۶ مقامات حکومت! شمار معتادان را همواره یک میلیون و ۳۳۰ هزار نفر اعلام می‌کردند. بعد از گذشت ۶ سال، پرویز افشار، سخنگوی سابق ستاد مبارزه با مواد مخدر روز ۳ تیر ۹۶، از وجود ۲ میلیون و ۸۰۸ هزار معتاد در کشور خبر داد.
از آن تاریخ به بعد نیز، همواره این رقم بدون هیچ تغییری برای آمار معتادان در کشور ارائه می‌شد.
از پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری ولایت فقیه در اردیبهشت ۹۶ قرار بر این بود که این آمار اعلام شود، اما گویا بشکه آماده انفجار در کشور این اجازه را به ولایت فقیه نمی‌داد و باز همان آمار «۲ میلیون و هشتصدهزار»! توسط کریمی «معاون اطلاعات و عملیات پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا»ی حکومت در روز ۱۵ آبان ۹۸ اعلام شد.
محسن روشن‌پژوه، «معاون مرکز پیشگیری و درمان سازمان بهزیستی» با اشاره به اعلام آخرین آمار معتادان کشور پیشتر گفته بود: «عدد اعلام شده از سوی ستاد مبازره با مواد مخدر، آمار مصرف مستمر مواد مخدر است و مصرف تفننی در آن گنجانده نشده است.»
همچنین ناصر اصلانی معاون «مقابله با عرضه و امور بین‌الملل ستاد مبارزه با مواد مخدر» با اشاره به رقم جدید ۴.۵ میلیونی معتادان در ۲۵ مهر ۹۸ گفت: «۲ میلیون و ۸۰۸ هزار معتاد مستمر و یک میلیون و ۶۰۰ هزار مصرف‌کننده تفننی در کشور وجود دارد.»
هم چنین آمار افراد زیر ۱۵ سال که اعتیاد به مواد مخدر دارند جزء آمار مربوطه قید نشده است. منابع حکومت در مدت اخیر بارها اذعان کرد‌ه‌اند که کاهش سن اعتیاد به ۱۱ تا ۱۵ ساله‌ها رسیده است.
خبرگزاری فارس سپاه به نقل از رسول خضری عضو کمیسیون اجتماعی مجلس حکومت در ۱۸ اردیبهشت ۹۸ اعلام کرد: «آمارهای ارائه شده در رابطه با اعتیاد به هیچ‌وجه درست و قابل اعتماد نیستند و در واقع تنها یک‌پنجم آمار واقعی اعتیاد ارائه می‌شود.»
از سوی دیگر آمارهایی که پیش از این از سوی رسانه‌های نظام افشا شده نشان می‌دهد جمعیت واقعی مبتلایان به اعتیاد در کشور رقم ۱۰ میلیون نفر است.
۵ تیر ۹۷ بود که روزنامه همدلی اعلام کرد «آمار اعتیاد در کشور را باید ۱۰ میلیون نفر در نظر گرفت». با احتساب این رقم، ضریب رشد مبتلایان به اعتیاد، به نسبت رشد جمعیت کشور، بسیار بالاتر از چیزی است که سهرابی اعلام می‌کند.
نکته دیگری که پیرامون اظهارات سهرابی شایان توجه است، ارگانی است که سخنان وی بدان منتسب می‌شود.
آنگونه که ایسنا می‌نویسد «کادراس (CUDRAS) مؤسسه تحقیقات، رهیافت‌ها و مطالعات بین‌المللی مواد مخدر می‌باشد که در سال ۱۳۹۲ تأسیس و در تهران به ثبت رسید. این مؤسسه درباره جنبه‌های مختلف مبارزه با مواد مخدر و جرایم سازمان‌یافته پژوهش می‌کند.»
بدین ترتیب به نظر می‌رسد نظام برگ دیگری را با احاله‌کردن اعلام آمار مبتلایان به اعتیاد به این مؤسسه رو کرده و علاوه بر مهندسی آمار، می‌خواهد توجهات افکار عمومی را از روی سران نظام بردارد.
شایان ذکر است رئیس «ستاد مبارزه با مواد مخدر» شخص رئیس‌جمهور است. دبیر کل «ستاد مبارزه با مواد مخدر» توسط وزیر کشور برگزیده شده است. شاید با نگاهی به چارت سازمانی این ستاد بشود حدس‌هایی درباره علت اعلام آمار غیرواقعی تعداد معتادان در کشور در گذشته و احاله اعلام آمار به مؤسسه کادراس در حال حاضر زد.
اوایل فروردین سال ۹۹، رسول خضری، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس دهم نظام گفته بود ایران مقام نخست مصرف مواد مخدر در جهان را دارد.
محمد ترحمی، «مدیرکل دفتر حقوقی و امور مجلس ستاد مبارزه با مواد مخدر» حکومت در ۲۱ مرداد ۹۸ گفت: «۱۶۷ هزار میلیارد تومان گردش مالی مواد مخدر است در حالی که بودجه کشور ۴۰۸ هزار میلیارد تومان اعلام می‌شود.»
بنا بر آماری که ترحمی اعلام کرده، گردش مالی مواد مخدر در ایران برابر ۴۰ درصد بودجه کشور در سال ۹۸ بوده است. شاید نگاهی به این آمار، چرایی عدم پرداختن جدی به فاجعه‌ی اعتیاد از سوی نظام و مهندسی آمار و کم‌جلوه دادن آن را تبیین کند.