یک بام و دو وزیر خارجه در حکومت ولایت فقیه!
در حالی که در دولت رئیسی، حسین امیرعبداللهیان به عنوان وزیر خارجه معرفی شده است، اما اتفاقات چند هفته اخیر، از جمله توافق بر سر از سرگیری روابط حکومت ایران با عربستان، دیدار شمخانی از امارات و عراق، حاکی از نقش‌آفرینی علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی حکومت ایران در «کسوت» وزیر خارجه حکومت ایران است!
عجایب و نوادر در حکومت ولایت فقیه محدود و منحصر به یک حوزه و یا پهنه نیست، از پهنه‌ی سیاسی تا اقتصادی و… بر هر پهنه‌یی که انگشت بگذاریم، وجود افراد، ارگان‌ها، نهادها و… موازی، پدیده‌‌هایی هستند که در ساختار حاکمیتی ولایت فقیه به وفور به چشم می‌آید.
حکومت ولایت فقیه از این ساختار چند وجهی در برخی مواقع برای رقم‌زدن شرایط به سود خود استفاده می‌کند و در برخی مواقع نیز، اختلافات درونی در هرم قدرت در ساختار حکومت ولایت فقیه، دلیل اصلی چنین دوگانگی‌هایی می‌باشد.
شاید مهمترین نمونه از این دست اختلافات مربوط به سفر بشار اسد، دیکتاتور سوریه به تهران و دیدارش با خامنه‌ای با حضور قاسم سلیمانی، فرمانده‌ی معدوم نیروی قدس سپاه پاسداران، در زمان حسن روحانی بود که با واکنش و برخورد همراه با قهر، محمد جواد ظریف، وزیر خارجه وقت حکومت ایران و دولت حسن روحانی همراه بود که بازتاب‌های گسترده‌یی در رسانه‌های داخلی، بین‌المللی و شبکه‌های اجتماعی داشت.
در همین زمینه
چرا خامنه‌ای معاون شمخانی را اعدام کرد؟
شمخانی یا امیرعبداللهیان وزیر خارجه‌ی اصلی حکومت ایران؟
اما در کنکاش رویدادهای چند هفته‌ی اخیر موضوعات سیاسی حکومت ایران، نقش‌آفرینی علی شمخانی، دبیر عالی شورای عالی امنیت ملی حکومت ایران در نقش وزیر خارجه! شاید بیشتر از هر چیز دیگری در سیاست خارجی حال حاضر حکومت ایران جلب توجه می‌کند.
از توافق بین ملایان تهران و عربستان سعودی برای از سرگیری روابط دیپلماتیک که شمخانی نقش‌آفرین اصلی آن، به جای امیرعبداللهیان بود تا سفر شمخانی به امارات و همچنین سفر وی به عراق و دیدار با نخست وزیر عراق و رئیس اقلیم کردستان عراق!
شوری این آش به حدی بوده است که امیر عبداللهیان وزیر خارجه‌ی منصوب رئیسی، در روز ۲۸ اسفند ۱۴۰۱، در جلسه‌یی که در پایان سال جاری با خبرنگاران رسانه‌های حکومتی برگزار کرد، هدف از سفر شمخانی به بغداد و ابوظبی را در «چارچوب غالب مناسبات امنیتی» خواند و برای خالی نبودن عریضه افزود که در سیاست خارجی حکومت ایران، هماهنگی وجود دارد و همه چیز در چارچوب نظام و زیر نظر رئیس جمهور می‌باشد! [چرا شمخانی به پابوس اماراتی‌ها رفت؟]
امیر عبداللیهان البته در ادامه اظهارات خود، جمله‌یی را بر زبان راند که شاید دلیل اصلی و چرایی این نقش‌آفرینی شمخانی به جای وی را برملا می‌سازد، امیر عبداللیهان اعلام کرد که «هماهنگی وجود دارد و دشمنان بدانند اختلافی در کار نیست»!
وزارت خارجه کاره‌یی نیست؟
موضوع تا بدانجا بالا گرفت که در کنفرانس خبری با حضور امیر عبداللیهان در روز ۲۸ اسفند، خبرنگاری وی را مورد سوال قرار داد که پس از توافق حکومت ایران و عربستان، انتقادهای زیادی به دستگاه سیاست خارجی شده، در مورد این که وزارت خارجه در سیاست خارجی و موضوعات مرتبط، کاره‌یی نیست و دستگاه‌ها و نهادهای دیگر دارند این قضیه را پیگیری می‌کنند!
امیر عبداللیهان اما دلیل نقش‌آفرینی شمخانی به جای خودش در توافق حکومت ایران با طرف سعودی را، پیشنهاد طرف سعودی مبتنی بر معرفی فردی که «همتای امیر دریابان شمخانی» بود، اعلام کرده و افزود که در این دیدار، تیمی متشکل از بخش‌های امنیتی، نظامی و وزارت خارجه، شمخانی و همتای سعودی‌اش را همراهی کردند!
امیرعبداللیهان در ادامه‌ی سیاست «دشمن»تراشی‌های موهوم به سبک و سیاق ولایت فقیه در پاسخ به سوال خبرنگاری که این دوگانگی در نمایندگی سیاست خارجی حکومت ایران را برجسته می‌کرد، پاسخ داد که «بعضی طرف‌ها در کشور به دنبال این هستند که دائما دو قطبی‌های جدیدی را تولید بکنند و کاملا آن چه که در حوزه سیاست خارجی، به وقوع پیوسته در هماهنگی کامل هست و با مقامات عالی نظام، شخص … رئیس جمهور به عنوان مسئول اصلی و از جمله موضوعاتی را که مدیریت می‌کنند بحث سیاست خارجی است… وزارت امور خارجه، دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی و سایر بخش‌هایی که به نحوی در حوزه سیاست خارجی «وظایف ذاتی»! دارند و باید انجام بدهند را در هماهنگی با وزارت امور خارجه این کار انجام می‌شود»!
اما در پاسخ به چرایی نقش‌آفرینی شمخانی به جای امیرعبداللهیان در کسوت وزیر خارجه‌ی ملایان، باید منتظر ماند و وقایعی و موضوعاتی را که وی در این پرونده‌های دخالت داشته را مورد بررسی قرار داد و یا منتظر نتایج این توافقات شد، تا بشود در این باره اظهار نظر قاطعی کرد.