قزاقی که شاه شد به مناسبت کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ و دوران جدید استعمار نو. در نخستین دقایق بامداد، روز دوشنبه سوم اسفند ۱۲۹۹ نیروی قزاق وارد تهران شد.
پلیس تهران بلافاصله تسلیم شد. قزاقها با اشغال وزارت خانهها، با اعلام حکومت نظامی در میدان مشق مستقر شدند.
عصر همان روز مردم تهران اعلامیهای با عنوان «حکم میکنم» با امضای رضا خان بردر و دیوار شهر دیدند.
حیات «استعمار نو» آرام آرام آغاز شد
در آن شرایط که ایران یک کشور نیمه مستعمره بود، مقابله مستقیم استعمار با آن، جز افزایش رادیکالیسم انقلابی پیآمد دیگری در برنداشت.
بنابراین انگلستان برای حفظ ایران در مدار مستعمرات خودش، حاکم دست نشاندهای را روی کار آورد تا با روشهای جدیدی ایران را تحت سلطه نگه دارد.
سید ضیاءالدین طباطبایی برای رهبری سیاسی و رضا خان قزاق برای فرماندهی نظامی کودتا، گماشته شدند.
بیشتر بخوانید
خدمات رضا شاه، واقعیت یا دروغ: عباس داوری
فروپاشی ارتش رضا خان در برابر متفقین
رضاخان که جنگ علیه انقلابیون به ویژه ستارخان و همچنین سرکوب نهضت جنگل و سرکوب قیام کلنل محمدتقیخان پسیان علیه استعمار را در کارنامهاش داشت، در اسفند ۱۲۹۹ با همکاری سیدضیاالدین طباطبایی و با طراحی و هدایت ژنرال ادموند آیرونساید (Edmund Ironside) دست به کودتا زد.
در این کودتا رضاخان، تمامی روشنفکران، نویسندگان و آزادیخواهان را دستگیر کرده و مقدمات سلطنت جدید خود را بجای سلطنت تضعیف شدهی قاجار پدید آورد.
بدین ترتیب حکومت دست نشانده رضا شاه، شکلی واسط میان استعمار کهنه و استعمار نو به خود گرفت. تمامی آزادیهای حاصل از مشروطه را از بین برد.
سرانجام اما در سال ۱۳۲۰، پس از اشغال ایران به دست متفقین، انگلستان با یک تلگراف سه خطی رضاشاه را از سلطنت عزل و پسرش را به جای او گمارد.