غبارروبی از یک پرونده فراموش شده! – قسمت سوم
در دو شماره پیشین در مورد ابعاد اعدام در سال ۶۰ و اعدام کودکان در همان سال سخن گفتیم. در این شماره در مورد اعدام چهره‌های شناخته شده در جریان اعدام‌های کور سال ۶۰ سخن می‌گوییم و یاد آوری می‌کنیم که این نوشته فشرده و کوتاه شده یک تحقیق میدانی گسترده‌ای است که توسط گروه تحقیقاتی «راست یاد» انجام شده است.
بیشتر بخوانید
اعدام کودکان در سال ۶۰؛ شقاوت بارترین تراژدی تاریخ
چهره‌های شناخته شده در میان اعدام شدگان سال ۶۰
۱.شکرالله پاکنژاد: او از رهبران گروه جبهه دمکراتیک ملی بود که با وجود اعدام شدن در سال ۶۰ نامش در اطلاعیه‌های دادستانی و دادگاه‌های انقلاب آن زمان خمینی دیده نمی‌شود. شکرالله پاکنژاد از رهبران سیاسی بود که در زمان دیکتاتوری پهلوی نیز در زندان بود و پیش از پیروزی انقلاب ضد سلطنتی ۵۷ به ویژه نزد رسانه‌های بین‌المللی نامی شناخته شده بود.
دفاعیات شکرالله پاکنژاد دردادگاه شاه از سوی فعالان سیاسی و کنفدراسیون جهانی دانشجویان ایران و نیز هواداران جبهه ملی سوم درخارج از کشور به چندین زبان ترجمه و در برخی نشریات مهم آن زمان در اوایل دهه دهه ۵۰ شمسی منتشر شد.
شکرالله پاکنژاد در تابستان ۱۳۶۰به جرم ارتباط با سازمان مجاهدین خلق بازداشت و به فاصله چند ماه اعدام شد.
خبر اعدام شکرالله نخستین بار در نشریات خارجی آن زمان از جمله نیویورک تایمز و لوموند به نقل از گزارشی از خبرگزاری یونایتدپرس در روز ۲۵ دی سال ۶۰ منتشر شد.
محل دفن شکرالله پاکنژاد در قطعه ۹۲بهشت زهرای تهران و تاریخ اعدام او بر اساس متن نوشته شده روی قبر ۲۸ آذر ۱۳۶۰ ثبت شده است.
۲.محمدمحسن مدیر شانه‌چی:
محمدمحسن مدیرشانه چی یکی از اعضای کمیته مرکزی سازمان چریک‌های فدایی خلق (اقلیت) بود که در درگیری خیابانی کشته شد. قبر او نیز در قطعه ۹۲پیدا و ثبت شده است. تاریخ خاکسپاری او ۲۲ آذر ۱۳۶۰نوشته شده است. پدر او محمد مدیرشانه چی از اعضای نهضت آزادی و زندانی سیاسی دیکتاتوری شاه بود. او همچنین رییس دفتر آقای طالقانی بود.
۳.منوچهر مسعودی:
مسعودی نیز یکی دیگر از چهرهای شناخته شده ای است که در جریان اعدام‌های گسترده سال ۱۳۶۰ اعدام شد. مسعودی مشاور قضایی ابوالحسن بنی صدر رییس جمهوری برکنار شده آن زمان بودکه گویی در افشای موارد شکنجه در زندان‌های دو سال اول انقلاب یعنی زمان آمدن خمینی نقش داشت.
افشای موضوع شکنجه در یکی از سخنرانی‌های ابوالحسن بنی‌صدر در سال ۱۳۵۹ با خشم نزدیکان خمینی مواجه شد. منوچهر مسعودی مطابق تاریخ نوشته شده در سنگ قبرش که در قطعه ۸۵ است، ۲۴ مهر سال ۶۰ اعدام شد. خبر اعدام او روز ۲۷ مهر در رسانه‌های رسمی ایران بر مبنای اطلاعیه دادستانی انقلاب منتشر شد.
۴.ایرج فرهومند: او از متخصصان و کارشناسان شناخته شده در سنجش زلزله و محاسبه خطرات آن برای نیروگاه اتمی بود که به دلیل نزدیکی به حزب رنجبران در بهمن ۶۰ اعدام شد. قبر او نیز در قطعه ۹۲پیدا و ثبت شد.
۵.معصومه شادمانی: معصومه شادمانی از نامزدهای سازمان مجاهدین خلق برای نخستین انتخابات مجلس، از معدود چهره‌های شناخته شده رده بالای سازمان مجاهدین خلق است که قبر او در جریان تحقیقات این گروه در قطعه ۹۲ شناسایی و ثبت شده است.
۶.ابوالقاسم خادم احمدآبادی: احمد آبادی از اعضای ارشد حزب ایران بود که در ۱۸مرداد ۶۰ اعدام شد. مزار او توسط گروه تحقیقی راست یاد در قطعه ۴۱ ثبت شد. گفته می‌شود او به دلیل آن چه که مشارکت در کودتای نوژه نامیده شده اعدام شد. پدر او جواد خادم وزیر مسکن و شهرسازی کابینه شاپور بختیار بود.
چهره‌هایی که قبری از آنان در بهشت زهرا یافت نشد!
علاوه بر موارد فوق بسیاری از چهره‌های شناخته شده دیگر هم بودند که یا اعدام شدند و یا در درگیری‌های خیابان کشته شدند اما برغم همه بررسی‌ها و تحقیقات اثری از قبر و مزار آنان در دست نیست.
۷. سعید سلطانپور شاعر و نویسنده و نمایشنامه نویس شناخته شده و عضو کانون نویسندگان ایران که براساس اطلاعیه دادستانی انقلاب در ۳۱ خرداد سال ۶۰ اعدام شد. در همان اطلاعیه دادستانی از محسن فاضل از دیگر رهبران چریک‌های فدایی خلق (اقلیت) هم نام برده شده است اما از او هم قبری برجای نمانده است.
۸.کریم دستمالچی: او از اعضای مشهور جبهه ملی و از سرمایه داران معروف بود که در ۲۱
تیر به دلیل حمایت از ابوالحسن بنی‌صدر اعدام شد، اما از او هم قبری به یادگار نمانده است.
۹.موسی خیابانی و اشرف ربیعی: موسی و اشرف دو تن از رهبران ارشد سازمان مجاهدین خلق ایران بودندکه در ۱۹بهمن ۱۳۶۰ در جریان درگیری و محاصره مقرشان به شهادت رسیدند اما هیچ قبر و مزار شناخته شده‌ای از آنان وجود ندارد.
۱۰.محمدرضا سعادتی: سعادتی هم از کادرهای بالای سازمان مجاهدین خلق بود که در سال ۶۰ اعدام شد اما هیچ قبری قابل تایید از او وجود ندارد.
