سرانجام نگاه به شرق خامنهای چه خواهد شد؟
در سال‌های اخیر و در پی برقراری مجدد تحریم‌های آمریکا حکومت ولایت فقیه و رأس آن یعنی علی خامنهای به سیاست «نگاه به شرق» روی آورده است. حالا در شرایطی که روسیه به عنوان بخشی از راهبرد استراتژیک خامنهای در جبهه بین‌المللی کاملا منزوی شده است، تکلیف خامنهای چه خواهد شد؟
خامنهای از چند سال پیش و به خاطر گیرافتادن در تنگنای اقتصادی سیاست نگاه به شرق را برای حکومتش تبیین و ترسیم کرد.
از این اختصار بگذریم که روزگاری حکومت ولایت فقیه شعار «نه غربی و نه شرقی» می‌داد، اما به نظر می‌رسد چنگ زدن خامنهای به دامن روسیه و چین در اثر عدم اعتماد این کشور به همکاری راهبردی با آمریکا می‌باشد.
نگاه به غرب و شرق هم‌زمان با هم!
هر چند که در تناقضی آشکار در حالی که خامنهای سیاست نگاه به شرق را پیش می‌برد، اما در جبهه‌ای دیگر سرگرم مذاکره و معامله با آمریکا بر سر پرونده هسته‌ای و تحریم‌های حکومتش می‌باشد.
با بالاگرفتن تنش‌ها در اوکراین و حمله روسیه به این کشور می‌توان گفت به جز معدودی کشور که هم‌پیمانان روسیه به شمار می‌آیند اکثر قدرت‌های بزرگ جهان تحریم‌های شدیدی را علیه روسیه اعمال کردند.
سران حکومت ولایت فقیه که در روزهای اول حمله روسیه به اوکراین فکر می‌کردند که در مدت زمان بسیار کوتاهی روسیه بر اوکراین چیره خواهد شد از تجاوز روسیه به اوکراین حمایت کردند.
درباره؛ شرایط در اوکراین بیشتر بخوانید
تحولات اوکراین در پانزدهمین روز تهاجم روسیه؛ بمباران بیمارستان کودکان + فیلم
فشارهای داخلی و خارجی بر سر حمایت از حمله روسیه به اوکراین
اما فشارهای بین‌المللی و داخلی به قدری بر سر این اعلام حمایت بالا گرفت که سردمداران حکومت ولایت فقیه یک به یک در پی چاره‌جویی برآمده و اظهارات جنگ‌طلبانه پیشین خود را سعی کردند به کناری بگذارند.
ابراهیم رئیسی رئیس جمهور حکومت ایران که در روزهای نخست حمله روسیه به اوکراین و در تماس تلفنی با پوتین از این اقدام حمایت کرده بود، در روزهای اخیر و در پی انزوای کامل روسیه، به کرات قصد آن را داشته است که آویختن به روسیه و حمایت از سیاست‌های این کشور را انکار کند.
ابراهیم رئیسی از جمله در روز ۱۷ اسفند در مجلس خبرگان حکومت ایران با عقب‌نشینی از اظهارات جنگ‌طلبانه خود در قالب نگاه به شرق اعلام کرد، بعضی‌ها می‌خواهند این طور تفسیر کنند که این نگاه به شرق است. حرف تام این است که ما باید نگاه متوازنی داشته باشیم.
سیاست یک بام و دو هوا
پیش از این نیز ابراهیم رئیسی در روز ۱۳ اسفند اعلام کرده بود که بعضی‌ها ممکن است در اظهارات‌شان بگویند الان بحث نگاه به غرب شده، نگاه به شرق! نه این طور نیست ما نگاه‌مان به همه کشورهای دنیاست.
در یک گام عقب‌نشینی پیش از آن نیز ابراهیم رئیسی در روز ۵ اسفند اعلام کرده بود آنچه اتفاق می‌افتد به نفع ملت‌ها و منطقه تمام شود!
به نظر می‌رسد اظهارات ابراهیم رئیسی که سکان مجریه ولایت فقیه را بدست دارد، دارای ابعادی عمیق‌تر از این موضع‌گیری‌ها باشد.
خاطرنشان ساختن این نکته که چندی پیش از حمله روسیه به اوکراین ابراهیم رئیسی برای دیدار پوتین به مسکو رفت و پس از بازگشت خواست قلمداد کند که این سفر دستاوردهای بسیاری به همراه داشته است، بخشی کمتر اشاره شده به سیاست نگاه به شرق است.
همراهان رئیسی در قافله حکومت ولایت فقیه نیز در مدت زمان مزبور پیوند حکومت ولایت فقیه با روسیه و چین را بارها مورد اشاره قرار داده‌اند.
تشنگان نگاه به شرق
از جمله سخنگوی کمیسون امنیت ملی مجلس حکومت ایران در روز ۱۱ اسفند اعلام داشت که امروز استراتژی دولت جدید نگاه به شرق است. [فروش دریای خزر؛ دستاورد «نگاه به شرق» خامنهای]
رحیم‌صفوی دستیار و مشاور عالی خامنهای، ولی فقیه حکومت ایران نیز پیش از آن و در روز ۴ اسفند اعلام کرده بود که دوران جدیدی در حیات سیاست خارجی ایران آغاز شده است و سیاست نگاه به شرق و توسعه روابط همه جانبه با چین و روسیه دشمنان متکبر غربی را متحیر و شاید هم غافلگیر کرده است!
قدیری ابیانه از مهره‌های جناح خامنهای نیز در بهمن ماه خبر از این داده بود که سیاست حکومت ولایت فقیه با واقع‌بینی از نگاه به غرب به شرق تغییر یافته است.
دلفی سفیر پیشین حکومت ایران در فرانسه نیز نگاه به شرق حکومت ایران را یک نگاه راهبردی و منطقی دانسته بود.
فقدان استراتژی و بیچارگی خامنهای
اما با همه این اظهار نظر‌ها و تبلیغاتی که حکومت ولایت فقیه در پس سیاست نگاه کردن به شرق پیش می‌برد از یک نکته نباید غافل ماند و آن اینکه در حال حاضر حکومت خامنهای نه تنها استراتژی بلندمدت و راهبردی ندارد بلکه در عرصه تاکتیک نیز عملکردش گویای از این ستون به آن ستون فرج است؛ می‌باشد.
اما سوالی در که در اینجا خود را نمایان می‌سازد این است که با وجود چنین اظهارنظر‌هایی از سوی مهره‌های حکومت ایران، چرا رئیسی در اظهارات اخیر خود مکررا در پی نفی سیاست نگاه به شرق حداقل در موضع‌گیری‌های رسمی برآمده است.
در این نباید تردید کرد که متوقف‌‌شدن حمله و تجاوز نظامی روسیه به اوکراین که در آن محاسبه مقاومت مردم اوکراین نشده بود، نقش و دلیل اصلی واگشت و چرخش رئیسی از نگاهش به شرق به نگاه به همه شده است.
و سوالی دیگر؛ حالا که رئیسی می‌خواست از نمد سفر خود به روسیه کلاه گشایش، فرج و همکاری‌های اقتصادی کلان با روسیه بدوزد حال که روسیه در مخمصه انزوا گیر کرده است، تکلیف رئیسی و نظام ولایت فقیه چه خواهد شد؟
به نظر می‌رسد نگاه به شرق نیز دردی از دردهای بی‌درمان حکومت ولایت فقیه دوا نخواهد کرد اگر که بر آن دردها نیفزاید.
