دلایل سقوط هر چه بیشتر ارزش ریال و صعود روزانه دلار
پرفسورمحمدحسین تسوجی استاد دانشگاه ازآمریکا
روزنامه‌های حکومتی ایران از قول رسانه روسی اسپوتنیک نوشتند؛
بی‌ارزش‌ترین پول در جهان ریال ایران است. کاهش ارزش پول در ایران از سال ۱۹۷۹ با شروع انقلاب و به دلیل کاهش مشاغل و مهاجرت افراد به سایر کشور‌ها آغاز شد. پس از این، ارزش ریال با جنگ ایران و عراق و سپس تحریم اقتصادی به دلیل مسائل مربوط به انرژی هسته‌ای این موضوع شدت گرفت. علاوه بر این، دولت دسترسی مردم به ارز‌های خارجی را محدود کرد و این باعث به وجود آمدن بازار سیاه شد و همه این موارد در کنار هم باعث کاهش ارزش ۴۰۰ درصدی ریال ایران بود.
چرا ارزش ریال روزانه پایین‌تر می آید؟
پرفسور محمد حسین تسوجی استاد دانشگاه از آمریکا در مورد بی‌ارزش شدن ریال می‌گوید؛
اينكه چرا ريال ارزشش پايين‌تر و پايين تر مي‌آید رابطه مستقيم با وضعیت ايران دارد و چيز جديدي نيست. از زمانی كه رژيم خميني بر سر کارآمد بخاطر اينكه هيچ برنامه اقتصادي صحيحي نداشتند و نتوانستند و نخواستند اجرا كنند، ارزش واحد پول ايران پايين‌تر و پايين‌تر رفت.
البته انقلاب اخيري كه در ایران در جريان است ريزش ارزش ريال را مي‌تواند تسريع كند. بخاطر اينكه چشم‌انداز سياسي براي اين رژيم تيره و تار است. طبق گفته نهادهاي بين المللي مثل اي ام اف صندوق بين المللي پول يا بانك جهاني، در آمد ناخالص ملي ايران در 5،6سال گذشته هميشه منفي بوده؛ منهاي 4درصد منهاي 5درصد منهاي 6درصد. يعني توليدات به طور كلي در ايران پايين آمده است .
برآوردي كه صندوق بين المللي پول در سال گذشته كرده بود، نرخ تورم در ايران را27ونيم درصد نشان میداد. براي سال 2023 الان اين نرخ را بالا بردند و 40درصدشده ،تورم قيمت مواد خوراكي معادل 70درصد است، اين را از آمار رسمي دولت مي‌گيرند.ولي بطور واقعی وضع اقتصاد ايران و تورم بسيار بدتر است.
تورم وقتي بالا می‌رود مسلم است كه ارزش پول پایین مي‌آید بودجه‌اي كه دولت رییسی برای سال 1401ريخته بود، حدود 40درصد و بنا به گفته ای 57درصد كسري بودجه داشت . اين كسري بودجه را از چه طريق مي‌خواستند بپوشانند؟ فكر مي‌كردند، شايد بتوانند صدور نفت را بخاطر مشکل سوختی که در كشورهاي اروپاي غربي درنتیجه جنگ اوكراين تشديدشده بود، بالاببرند و چشم طمع داشتند.
در همین زمینه
سرعت سقوط ریال چه رابطه‌ای با سقوط دیکتاتوری در ایران دارد؟
در آمد کلان هم تاثیری بر ارزش ریال نخواهد داشت
البته مقداري بعنوان قاچاق فروختند، ولي تاثير مثبتي درداخل نداشت. براي اين كه کمبود بودجه را پوشش بدهند يا جبران كنند.ازطرفی كمبود بودجه را باچاپ بي رويه اسكناس می‌خواستند بپوشانند. به عنوان يك نهاد توليدي اگر مي‌خواهید از جایی پول قرض كنيد، بايدكسي كه می‌خواهد به شما قرض بدهد، مثلا من میخواهم اتومبيل بخرم ،مي‌روم بانك پول قرض كنم. بانك مي‌گوید درآمد شما چقدراست ؟ كارشما چيست؟ چشم اندازي كه بتوانيد پول را بپردازيد چيست؟ طبق آن به شماپول قرض مي‌دهند.
در موردرژيم ايران هم همین امر صادق است. ايران براي اين كه وضع اقتصادي‌اش بهبود یابد، احتياج به سرمايه‌گذاري بسيار كلان از كشورهاي خارجی دارد. باچشم اندازي كه هست چون اعتبار سياسي براي رژيم وجود ندارد، کسی حاضر به پرداخت اعتبار به آنان نیست.
ازطرف ديگر طبق گفته صندوق بين المللي پول بدهی به بخش خصوصی ، نزديك به530هزار ميليارد تومان يا چيزی نزديك به 178ميليارد تومان است. دولت اين قرض ها را نتوانسته بپردازد. در عين حال چون اقتصاد ايران مبنایش فقط حاکمیت ننگین آخوند است و همه اقتصاد را از روي آن مي‌چينند.
پول‌هايي كه در سوريه يا لبنان یا یمن خرج كردند،در بودجه سال 1401 ديديم كه 270درصد بودجه سپاه را بالابردند. دو هفته پيش قالیباف در مجلس باز 20درصد بودجه سپاه را بالا برد. اين پول را از كجا مياورند؟
اين رژيم هيچ‌گونه برنامه اصلاحي، برنامه توليدي، یا برنامه گسترش اقتصادي ندارد. يک قلم در 2ماه اخير چيزي معادل 30ميليارد دلار پول از ايران خارج شده است. مشخص است كساني كه پولدارهستند،آقازاده‌ها‌ی درشت هاي رژيم مي‌دانند كه هوا خيلي پس است. از همین روست که ارزش ریال پایین‌تر و پایین‌تر می رود و تقاضا برای دلار در بازار ایران بالا می رود.
رژیم روی حل مساله برجام هم حساب باز کرده بود . اوایل كه ریيسي آمد يك مقدار قیمت دلار کمی پایین آمد، ولی آن هم جوابي نداشت . بطور كلي مسئله سقوط ارزش ريال ادامه پيدا خواهد كرد. بخاطر همين ورشكستگي كامل اقتصادي، صندوق بين المللي پول درمورد اقتصاد ايران می‌گوید: « فروپاشي كامل اقتصادي است و شدت پيدا خواهد كرد.»
تاثیر مواضع سیاسی کشورهای غربی در ارزش ریال
مسئله اقتصادي ايران يك مسئله كاملا سياسي هم هست. الان جمع بندی کلی این است که برای اینکه اقتصاد درست بشود، باید این رژیم برود.
وزير امورخارجه آلمان موضع‌گيري بسيار سختي برعليه رژيم كرد. مجلس آلمان راي داد كه مركز اسلامي هامبورگ كه لانه جاسوسي بود وتمام مساجد آلمان را زير دست داشت و كنترل مي‌كرد بسته شود. این مسجدي بود كه دولت آلمان به آنها پول مي‌داد! ولي الان به اين جمع بندي رسيدند كه باید بسته شود. آقای بایدن هم مواضع نسبتا سخت‌تری علیه رژیم اتخاذ کرد.
آلمان تاکنون بزرگترين شريك تجاري ايران بوده است. اکنون جمع بندي غرب اين است كه دوران استفاده از بنيادگرايي از نظر اقتصادي تمام شده است..شكي در این نيست اين را همه مي‌گویند. اين هم به يمن پايداري و مقاومتي است كه مردم قهرمان ایران در داخل دركف خيابان انجام دادند.
از طرف ديگربخاطر انتخابات كنگره امريكا مسئله برجام بطور كامل پرونده‌اش بسته شده است. اگر قبلا اميدي به اين بود كه دو و نيم سه ميليون بشكه نفت در روز بتوانند بفروشند با بحران اوكراين و درگیر شدن رژیم در این بحران و از همه مهمتر قیام قهرمانانه مردم دیگر چشم انداز تاریکی برای درآمد نفتی وجود دارد.
60درصد درآمد دولت ایران نفت است اين روند شتاب پيدا خواهدكرد و باید منتظر دلاري 50 تا 60هزارتومان هم بزودي باید باشیم.
