نگاهی به زندگی کارل سیگن کیهان شناسی که آسمان را به زمین آورد
کارل ادوارد سیگن در ۹ ماه نوامبر ۱۹۳۴ در شهر بروکلین، در ایالت نیویورک به دنیا آمد. پس از اتمام دبیرستان در دانشگاه شیکاگو شروع به تحصیل نمود و در انتهای تحصیلات خود در سال ۱۹۶۰، از همان دانشگاه مدرک دکترای خود را در رشته ستاره شناسی و اختر فیزیک دریافت کرد. او در سن ۲۶ سالگی مدرک دکترای خودرا دریافت کرد.
پس از اتمام تحصیلات فوق دکترای خود، سیگن در دانشگاه هاروارد شروع به تدریس کرد. زمانی که دانشگاه هاروارد از استخدام دائمی کارل سیگن در سال ۱۹۶۸ خودداری نمود، او منصبی در دانشگاه کرنل نیویورک به عنوان مدیر آزمایشگاه مطالعات سیاره ای و معاون مرکز تحقیقات فضایی و امواج رادیویی در اختیار گرفت.
بلاشک، کارل سیگن را می‌توان از پیش‌گامان علم اختر زیست‌شناسی مدرن دانست. علاوه بر این، او بنیان‌گذار طرح جست‌وجوی هوش فرازمینی نیز محسوب می‌شود.
در همین زمینه
نانوتکنولوژی، علم کنترل اتم‌ها و مولکول‌های منفرد
توضیح علم به روشی متفاوت
محبوبیت بیشتر کارل سیگن عمدتا به دلیل ارتباط علمی با مردم شناخته شده است.
زمانی که کارل سیگن از دبیرستان فارغ‌التحصیل شد، بسیاری از دانشمندان آن زمان بر این باور بودند که سیاره زهره شباهت‌های زیادی به کره زمین دارد. او به عنوان بخشی از پروژه دکترا خود، با ارائه نخستین مدل گلخانه ای برای اتمسفر زهره، نشان داد که که دمای این سیاره بیشتر از آنچه قبلا تصور می‌شد می باشد. در سالهای بعد، او در مقاله ای عامل تغییرات فصلی مشاهده شده در سیاره مریخ را طوفان های گرد وغبار در این سیاره اعلام کرد. او همچنین مجموعه مقالاتی دباره ی شیمی آلی اتمسفر سیاره مشتری نوشت.
سیگن به عنوان مشاور ناسا، به طراحی و مدیریت ماموریت مارینر ۲ (نخستین فضاپیمای موفق برنامه مارینر ناسا که به سمت سیاره ناهید فرستاده شد) ، ماموریت مارینر ۹ (کاوشگری که به سمت مریخ پرتاب شد)، برنامه وایکینگ (پروژه‌ای شامل دو کاوشگر که به مریخ فرستاده شد)، سیستم وویجر برای خارج از منظومه شمسی و ماموریت گالیله (فضاپیمایی که برای مطالعه مشتری وقمرهایش به سمت این سیاره پرتاب شد)، با ناسا همکاری نمود.
علیرغم همه تحقیقات و بررسیهای علمی کارل سیگن، او بیشتر از یک محقق به عنوان یک استاد علمی شناخته می شد. او این ویژگی را داشت تا مفاهیم علمی را به توضیحاتی تبدیل کند که برای عموم مردم به راحتی قابل درک باشند. او در طول زندگی خود صدها مقاله معتبر و معروف و بیش از ۲۰ کتاب منتشر کرده است.
کتاب ها و برنامه های تلویزیونی کارل سیگن
در سال ۱۹۷۷، سیگن کار خود را به عنوان نویسنده و ارائه دهنده مجموعه تلویزیونی بسیار محبوب “کیهان: یک سفر شخصی” شروع کرد. اولین قسمت از این برنامه در اکتبر سال ۱۹۸۰ در تلویزیون های عمومی امریکا نمایش داده شد. این مجموعه، در حدود ده سال نمایش خود، به یکی از پربیننده ترین مجموعه های نمایشی تلویزیونی آمریکا تبدیل شد و جایزه های مختلفی دریافت کرد محبوبیت این مجموعه تلویزیونی به حدی رسید که به زبان‌های مختلف ترجمه گردیده و در کشورهای مختلف جهان نمایش داده شد.
مشهورترین تصویر از زمین توسط کارل
به تقاضای کارل سیگن، ناسا به فضاپیمای وویجر ۱ خود دستور داد تا دوربینش را به سمت زمین بچرخاند، و بتواند مشهورترین تصویری که تا به حال از زمین گرفته شده و به عنوان “نقطه آبی کمرنگ” شناخته می شود را ثبت کند.
در بخشی از کتاب او امده است:”این نقطه آبی کمرنگ، در واقع سیاره زمین ماست، جایی که در آن زندگی می کنیم!
خوب به نقطه کوچک آبی نگاه کنید آن خانه ماست و ما هم درون این خانه زندگی می‌کنیم هر چیزی که ما می‌شناسیم و عشق می‌ورزیم در همین نقطه آبی کمرنگ است. زمین یک مکان بسیار کوچکی در کیهان پهناور است..»
نقطه آبی کم رنگ
در این نقطه آبی، مجموعه همه شادی ها و رنج های ما، هزاران دین و آیین، ایدئولوژی و آموزه های اقتصادی، هر شکارچی و جوینده، هر قهرمان و ترسو، هر خالق و ویرانگر تمدن ها، هر پادشاه و دهقان، هر زوج جوان عاشق، هر فرزند امیدوار، هر مادر و پدری، هر مخترع و کاشف، هر معلم اخلاق، هر سیاستمدار فاسد، هر ستاره فوق‌العاده، هر رهبر عالی، هر قدیس و گناهکاری در تاریخ نوع ما، در آنجا زندگی می‌کرده‌است روی تپه‌ای از خاک، معلق در فضا و درپرتو یک خورشید.
زمین یک صحنه بسیار کوچک در یک عرصه کیهانی وسیع است. به رودخانه‌های خونی فکر کن که آن همه ژنرال و امپراتور ریخته‌اند تا در شکوه و پیروزی بتوانند صاحب لحظه‌ای کسری از نقطه شوند.
به بی‌رحمی‌های بی‌پایانی که ساکنان گوشه‌ای از نقطه روی ساکنان به سختی قابل تشخیص در گوشه‌ای دیگر از نقطه مشاهده می‌کنند، فکر کنید. چقدر سوء تفاهم های آنها زیاد است، چقدر مشتاق کشتن یکدیگر هستند، چقدر نفرت هایشان شدید است. موضع گیری های ما، خود بزرگ بینی تصوری ما، این توهم که ما موقعیت ممتازی در جهان داریم، با این نقطه از نور کم رنگ به چالش کشیده می‌شود.
به نظر من، شاید هیچ نشانی بهتر از این تصویر دور از دنیای کوچک ما از حماقت غرور بشری وجود نداشته باشد. برای من، این بر مسئولیت ما تأکید میکند که با مهربانی و مهربانی بیشتر با یکدیگر رفتار کنیم و آن نقطه آبی کم رنگ را حفظ کنیم و آن را گرامی بداریم، تنها خانه ای که تاکنون می‌شناسیم.”
با وجود اینکه اکثر کارهای کارل سیگن غیرداستانی و به صورت مستند هستند، او در کتاب دیگر خود با نام «تماس» که در سال ۱۹۸۵ به چاپ رسید از شیوه گفتن یک داستان برای ارائه اصول علمی مورد نظر خود استفاده کرد.
داستان این کتاب در اطراف تعاملات بین نژاد بشر و تمدن پیشرفته فرا زمینی میچرخد. در دو سال ابتدایی انتشار این کتاب، بیش از یک میلیون نسخه از کتاب به فروش رفت.
نقل قول ها و گزیده هایی از کتاب های کارل سیگن
«گاهی اوقات گفته می شود که دانشمندان بی‌احساس هستند، و اشتیاق آنها به کشف، زیبایی و اسرار دنیا را از بین می برد. اما آیا فهمیدن اینکه دنیا چطور کار میکند، که نور سفید از چندین رنگ تشکیل شده است، که رنگ باعث می شود ما طول موج نور را تشخیص دهیم، که هوای شفاف نور را بازتاب میکند و با این عمل آن را میان امواج متمایز میکند، که به این دلیل است که آسمان آبی است و به همان دلیل است که غروب خورشید قرمز است، فوق العاده نیست؟ این امر که کمی درباره ی غروب خورشید بدانیم به پر احساس بودن آن صدمه ای نمی‌زند!
مسئولیت دانشمندان این است که هرگز علم را سرکوب نکنند، مهم نیست این علم چقدر ناخوشایند است، مهم نیست که چطور ممکن است آنهایی که در قدرت هستند را ناراحت کند؛ ما به اندازه کافی هوشمند نیستیم که بتوانیم تصمیم بگیریم چه علمی مجاز است و چه علمی نیست.
اشتیاق ما به یادگیری… ابزار ما برای بقا است.
درمان یک استدلال نادرست، استدلال بهتر است نه سرکوب ایده ها”
این اختر شناس پر افتخار، به بیماری سندرم میلودیسپلاستیک مبتلا شده این بیماری موجب مرگ او در ۲۰ دسامبر سال ۱۹۹۶ و در سن ۶۲ سالگی گشت.
حسین بیضایی