در سال ۶۷ چند کمیسیون مرگ تشکیل شدند؟
شاید در فرهنگ لغت جهان، واژه «کمیسیون مرگ» یا «هیئت مرگ» هرگز وجود خارجی نداشته باشند. همچنانکه قبل از ظهور هیتلر واژه «اردوگاه مرگ» و «کوره های آدم سوزی» در فرهنگی یافت نمی شد. اما خصلت فاشیزم این است که فراتر از تصورات انسان، به خلق پدیده‌هایی می‌پردازد که در بی رحمی و دنائت مرزی نمی‌شناسد.
این روزها با افشاگری جدید مرتضوی رییس پیشین زندان اوین که خود یکی از قاتلان و جانیان خمینی در زندان‌های ایران بود، بار دیگر موضوع قتل عام ۶۷ و کمیسیون‌های مرگ مورد توجه جامعه واقع شد. در این مجال به بازشناسی اعضای اصلی کمیسیون مرگ در تهران می پردازیم.
کمیسیون مرگ چه زمانی تشکیل شد؟
اما داستان کمیسیون مرگ چیست؟ این کمیسیون ها چگونه شکل گرفتند؟ چه مأموریتی داشتند؟ و چه کردند؟ چه کسانی عضو کمیسیون مرگ بودند؟
در تابستان ۶۷ خمینی تصمیم به قتل عام زندانیان سیاسی بخصوص هواداران مجاهدین خلق گرفت. خمینی طی فتوایی به خط خود حکم داد که همه هواداران مجاهدین خلق که در زندان ها بر «سر موضع» خود هستند حکم شان اعدام است. خمینی در نامه دیگری تصریح کرده بود که به هر شکل ممکن دشمنان اسلام را نابود کنید!
اعضای کمیسیون مرگ چه کسانی بودند؟
براساس فرمان خمینی در همه مراکز استان‌های ایران «هیئت مرگ» یا همان «کمیسیون مرگ» تشکیل شدند. این کمیسیون عبارت بود از: حاکم شرع، دادستان و نماینده وزرات اطلاعات.
در تهران یعنی در زندان های اوین و گوهردشت، این هیأت متشکل بود از نیری حاکم شرع، اشراقی دادستان و رئیسی معاون دادستان، مصطفی پورمحمدی نماینده وزارت اطلاعات و در اوین زمانی به عنوان رئیس زندان و در گوهر دشت ناصریان به عنوان نماینده زندان حضور داشتند.
این هیأت یا کمیسیون مرگ به سرعت در همه مراکز استانها تشکیل شد و کار تعیین تکلیف زندانیان را به سرعت پیش برد.
در جریان این قتل‌عام بیش از ۳۰هزار زندانی سیاسی در زندان‌های حکومت ایران از اواخر تیرماه تا اواسط پائیز ۶۷ در تهران و در شهرستان‌ها اعدام شدند و به صورت مخفیانه در گورهای جمعی در مکان‌هایی غالباً نامعلوم دفن گردیدند. [زمان بررسی قتل عام ۶۷ و نقش ابراهیم رئیسی فرا رسیده است!]
بیشترین تعداد زندانیان سیاسی اعدام شده از اعضا و هواداران سازمان مجاهدین خلق ایران بودند، در حالی که اعدام اعضا و هواداران طیفی از نیروهای دیگر مانند احزاب و سازمان‌های مارکسیستی را هم شامل می‌شد.
مقامات حکومت ایران هیچ‌گاه این قتل عام را انکار نکردند و برخی از آنها به صراحت به آن اذعان نمودند. حسینعلی منتظری، بلندپایه‌ترین روحانی حکومت ایران بعد از روح‌الله خمینی که در زمان اعدام زندانیان سیاسی قائم مقام خمینی بود، از مخالفین این اعدام‌ها بود که با نوشتن چندین نامه به خمینی و دیدار با هیئت مجری و دست‌اندرکار قتل‌عام زندانیان سیاسی، مخالفت خویش را ابراز کرد.
مخالفتی که به برکناری‌اش از جانشینی توسط روح‌الله خمینی و حبس خانگی تا پایان عمر منجر شد. متن فرمان روح‌الله خمینی برای قتل‌عام زندانیان سیاسی، نامه‌های حسینعلی منتظری به خمینی در مخالفت با این اعدام‌ها و فایل صوتی دیدار منتظری با اعضای هیئت مجری اعدام زندانیان سیاسی از جمله اسناد و مدارکی هستند که تردیدی در وقوع این قتل‌عام باقی نمی‌گذارند.
برخی از مرتکبان جنایت و اعضای کمیسیون مرگ
برخی از دست اندرکاران و اعضای کمیسیون مرگ عبارتند از:
سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، سمت در قتل عام ۱۳۶۷: رئیس شورایعالی قضایی کشور
محمد موسوی خوئینی ها، سمت در قتل عام ۱۳۶۷: عضو شورای عالی قضایی – دادستان کل کشور
مرتضی مقتدایی، سمت در قتل عام ۱۳۶۷: عضو وسخنگوی شورایعالی قضایی
سید محمد موسوی بجنودی، سمت در قتل عام ۱۳۶۷: عضو شورایعالی قضایی
سید محمد حسن مرعشی شوشتری، سمت در قتل عام ۱۳۶۷: عضو شورایعالی قضایی
محمد محمدی نیک (محمد محمدی ریشهری)، سمت در قتل عام ۱۳۶۷: وزیر اطلاعات
علی فلاحیان، سمت در قتل عام ۱۳۶۷: جانشین وزیر اطلاعات
جواد علی اکبریان، سمت در قتل عام ۱۳۶۷: معاون وزیر اطلاعات
غلامحسین محسنی اژه ای، سمت در قتل عام ۱۳۶۷: نمایندة قوه قضاییه در وزارت اطلاعات
حسینعلی نیری، سمت در قتل عام ۱۳۶۷: رئیس دادگاههای انقلاب اسلامی تهران و رئیس هیئت مرگ
مصطفی پورمحمدی، سمت در قتل عام ۱۳۶۷: نماینده وزارت اطلاعات
مرتضی اشراقی، سمت در قتل عام ۱۳۶۷: دادستان-عضو هیئت مرگ
سیدابراهیم رئیس السادات (معروف ابراهیم رئیسی)، سمت در قتل عام ۱۳۶۷: معاون دادستان تهران و از اعضای اصلی کمیسیون مرگ
علی مبشری، سمت در قتل عام ۱۳۶۷: حاکم شرع (جانشین نیری)
محمد اسماعیل شوشتری، سمت در قتل عام ۱۳۶۷: رئیس سازمان زندانها
علی رازینی، سمت در قتل عام ۱۳۶۷: رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح
(آخوند) سید حسین مرتضوی زنجانی، سمت در قتل عام ۱۳۶۷: سید حسین مرتضوی رئیس زندان اوین در دوران سیاه کشتار ۶۷ و رئیس زندان گوهردشت در سالهای ۶۴ تا ۶۶
محمد مقیسه ای (معروف به ناصریان)، سمت در قتل عام ۱۳۶۷: رئیس زندان گوهردشت در زمان قتل عام زندانیان سیاسی.